انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در پیش است. این پرسش که شروط انتخابات سالم، جدی و آزاد چیست، یکی از دغدغههای اصلی مردم به عنوان انتخابکنندگان و نامزدها به عنوان انتخابشوندگان همواره مطرح بوده است.
طبیعی است یک انتخابات وقتی سالم، جدی و آزاد است که رقابتی باشد و در این رقابت همه اضلاع رقابت به عنوان سلیقههای متفاوت حضور داشته باشند. هر رقابتی هم قاعدتاً در چارچوب قانون و ادب و آداب رقابت باید صورت گیرد. رقابت به معنای اینکه هر که ضربه اول را زد برده است طبیعی است که نتیجهای جز هرج و مرج ندارد.
جمهوری اسلامی طی سه دهه گذشته 30 بار به آرای عمومی برای انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس، نمایندگان مجلس خبرگان، شوراهای اسلامی، و حتی نام حکومت و نوع تدوین قانون اساسی و... رجوع کرده است. اقتضای جمهوریت نظام به گونهای است که همه تصمیمات کلیدی نظام باید با امضای رأی مردم باشد.
جمهوریت یکی از دو رکن رکین نظام اسلامی و از اصول لایتغیر قانون اساسی است. خوب بود نظریهپردازان نظام اسلامی و فیلسوفان سیاسی انقلاب در تعریف جمهوریت نظام مرزهای آن را با مدلهای رقیب یعنی سوسیالیسم و لیبرالیسم مشخص میکردند. تردیدی نیست مدل جمهوریت در نظام ما با نظامهای رقیب متفاوت است. رأی مردم در نظام جمهوری یک امانت الهی است. این رأی در برگیرنده فکر، سلیقه و اندیشه شهروندان مسلمان در نوع نگرش به اداره کشور است به همین دلیل مسئولان اجرایی و نظارت باید به دیده احترام به آن بنگرند و نتیجه را هرچه باشد از باب اینکه میزان رأی ملت است بپذیرند.
رهبری نظام طی سه دهه گذشته نشان داده است از این میزان و حریم همواره صیانت کرده و هزینههای آن را هم پرداخته است.
شرط یک انتخابات سالم، جدی، آزاد و در عین حال رقابتی آن است که در درجه اول مصون از مداخله قدرتهای خارجی باشد و مردم خود در مورد سرنوشت کشورشان تصمیم بگیرند. لذا اولین شرط انتخابات سالم آن است که مردم نسبت به مداخله بیگانگان حساس باشند و انتخابشوندگان از اینکه مورد حمایت اجانب قرار گیرند، شرمنده باشند و در مورد جایگاه خود در افکار عمومی از این منظر تجدیدنظر کنند.
شرط دوم آن است که انتخابشوندگان از موضع اثباتی، دیدگاههای خود را برای مردم بیان کنند. این دیدگاهها باید معطوف به پیشرفت کشور، خدمت به مردم و بسط عدالت در جامعه باشد. لذا پذیرش گفتمان پیشرفت، عدالت و خدمت به عنوان یک گفتمان فراجناحی و فراگروهی باید جزء مفروضات رقابت باشد. انتخابات صحنه رقابت «دیو» و «دلبر» نیست. انتخابات صحنه رقابت «انقلاب» با «ضدانقلاب» نیست. انتخابات برای خروج از قانون و ورود به عرصه ساختارشکنی نیست. این مسیری است که دشمن طی سه دهه گذشته در انتخابات گونهگون به عنوان یک راهبرد تبلیغاتی به ادبیات رقابت در داخل تحمیل میکرده است. متأسفانه برخی از روی غفلت و برخی هم از روی طمع و حرص به قدرت در این مسیر میافتادند و منافع ملی و امنیت مردم را به خطر میانداختند. این مسیر بنبستی است که دیگر باید طی نشود و بازیگران آن به خود آیند و به آینده خود و مردم کشورشان فکر کنند.
سومین شرط یک انتخابات سالم آن است که قواعد اخلاقی و انسانی در آنچه نفی یا اثبات میشود رعایت گردد. رسیدن به قدرت ـ آن هم به هر قیمت ـ امر مذمومی است که مردم در نوع رقابتها آن را درک میکنند.
باید از خصومتورزی و خلافگویی و تهمتزنی پرهیز کرد و اساس کار باید روی صدق و سلم باشد.
مقام معظم رهبری در دیدار روز گذشته با مردم قم به مناسبت سالروز 19 دی روز قیام مردم قم در سال 56 مفهوم رقابت در انتخابات را بازتعریف کردند و فرمودند:
ـ رقابت غیر از خصومت و تهمتزنی متقابل است
ـ رقابت به معنای اثبات خود با نفی دیگران نیست
ـ رقابت دادن وعدههای خلاف قانون برای جلب نظر مردم نیست
رقابت در مدل خصومتورزی و تهمتزنی برای طراحان نبرد نرم یک فرصت ایجاد میکند تا یک شورش تمامعیار خیابانی را با کارگردانی خود و نقشآفرینی طرفداران نامزدها، به سمت به خطر انداختن امنیت کشور هدایت کنند. آنها برای به جان هم انداختن مردم از کدهایی استفاده میکنند که طرفین رقابت بر اساس دروغ و تهمت و خصومتورزی تدارک دیدهاند. کسی که اثبات خود را در نفی دیگران جستجو میکند و یا وعدههای خلاف قانون میدهد عملاً بذرهایی را در زمین جمهوریت نظام میکارد که جز به دیکتاتوری و هرج و مرج منجر نمیشود.
اما اگر کسی با قصد خدمت به مردم و پیشرفت کشور و اجرای عدالت اقتصادی و اجتماعی گام بردارد، از انتخابات میتواند سکویی برای وحدت ملی و اقتدار نظام بسازد. در این مفهوم از جمهوریت و رویکرد انتخاباتی، هر رأی تیری به قلب دشمن و یک آجر برای تحکیم ساختارهای قانونی نظام است.
جبهه متحد اصولگرایان با زعامت آیتاللهمهدویکنی و آیتاللهیزدی و مشارکت اعضای محترم و معزز جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم طی چند ماه گذشته با صدور بیانیهها و اطلاعیهها و سخنرانیها سعی کردند نوعی ادبیات رقابت را در انتخابات آینده پایهگذاری کنند که در مسیر گفتمان پیشرفت، خدمت و عدالت باشد. بر این مبنا مرزبندی با دشمن و روشنگری در خصوص مقاصد شوم بیگانگان در سرفصل همه موضعگیریها بوده است. همچنین با اعلام اینکه هیچ گروه و فرد اصولگرایی رقیب جبهه متحد اصولگرایان نیست عملاً فضایی را برای وحدت و همگرایی فراهم آورده است.
این دیدگاه معتقد است باید در انتخابات آینده پایه یک رقابت اخلاقی را بنا نهاد و بر اساس شایستگیها هر کس نامزدهای خود را معرفی کند و در نهایت مردم هرچه انتخاب کردند باید محترم شمرده شود. فضای انتخابات باید فضای انتخاب «صالح» و «اصلح» باشد نه فضای انتخاب «دیو» و «دلبر»، چرا که فرض بر این است که کسانی که صلاحیت آنان از سوی شورای نگهبان مورد تأیید قرار گرفتهاند تا موقعی که از مرزهای قانونی خارج نشدهاند افرادی صالح هستند و قابل احترام، لذا باید حریم آنها محفوظ بماند.
آخرین برآوردها نشان میدهد همه سلایق داخل نظام در رقابتهای انتخابات آینده حضور دارند. پیشبینی میشود ما یک انتخابات رقابتی با مشارکتی گسترده را در آینده شاهد باشیم.
نویسنده: محمد کاظم انبارلویی
منبع: روزنامه رسالت20/10/1390