احیای احزاب شناسنامه دار برای تحقق نظارت همگانی ضروری است

به گزارش اداره کل روابط عمومی شورای نگهبان، دکتر عباسعلی کدخدایی سخنگو و قائم مقام دبیر شورای نگهبان پیش از ظهر امروز یکشنبه طی سخنانی در سی و پنجمین نشست میان‌دوره‌ای دفتر تحکیم وحدت که با شعار «نوسازی مشارکت، کارآمدی جمهوریت» در قم برگزار شد، با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) گفت: باید در زندگی شخصی، سیاسی و اجتماعی فاطمی زندگی کنیم.
وی با تبریک چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی باوجود کارشکنی‌های دشمنان گفت: انقلاب اسلامی تاکنون به خیلی از اهداف خود رسیده و چهل سالگی انقلاب نیز آغازی بر تکامل انقلاب و آغاز اصلاح توفیقات بدست آمده است.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه یکی از مؤلفه های اصلی مشارکت روشن بودن هدف است افزود: نهضت انقلاب اسلامی، هدفمند و دارای اهداف مشخص و روشن بود و آن زمان اینطور نبود که فقط مردم به صحنه بیایند و بعد تصمیم بگیریم که راهمان را ادامه دهیم یا خیر؛ حضور مردم هدفمند بود چون اهداف نهضت و انقلاب اسلامی از سوی حضرت امام تبین می‌شد و افق آینده بسیار روشن بود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان یادآور شد: حضرت امام (ره) دنبال ایجاد نظام سیاسی جدیدی بود و ایشان هیچگاه اجازه ندادند با تغییراتِ شکلیِ ساده، انقلاب به انحراف کشیده ‌شود.
وی افزود: اگر قبل از پیروزی انقلاب از مردم سوال پرسیده می‌شد که چرا علیه رژیم مبارزه می‌کنید، هدف‌شان مشخص بود؛ اینطور نبود که هدف، تنها حل مشکلات اقتصادی و آزادی زندانیان باشد اهداف فراتر بود که همه این مسائل را در بر می‌گرفت.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه ویژگی و مؤلفه دیگر مشارکت، احساس مسئولیت، آگاهی و علاقه است، تصریح کرد: امروز شما آگاهانه و عاقلانه در این‌جا حضور پیدا کرده‌اید. آیا کسانی که به اردو‌های جهادی می‌روند هدف آنها کسب امتیاز است؟ قطعاً اینگونه نیست و حتی امکان دارد آنها از تحصیل خود نیز عقب بمانند، ولی از سر احساس مسئولیت و نوع دوستی با حضور در مناطق محروم به مردم خدمت می‌کنند.
عضو حقوقدان شورای نگهبان افزود: در استقرار نظام نیز این احساس مسئولیت و ورود آگاهانه و عاقلانه به مسائل وجود داشت و در استمرار نظام هم این اتفاق را شاهد هستیم.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه اوایل انقلاب مشکلات زیادی در مناطق مختلف کشور به خصوص در مناطق مرزی اتفاق افتاد که این اتفاقات با اراده و احساس مسئولیت جوانان حل شد، ادامه داد: در هشت سال جنگ تحمیلی نیز مردم با احساس مسئولیت و آگاهانه و با دست خالی جان خود را برای نظام فدا کردند.
وی به حضور جوانان مدافع حرم در عرصه دفاع از حریم ولایت اشاره کرد و افزود: آیا این جوانان برای حقوق و جایگاه بهتر به دفاع از حریم اهل بیت پرداختند؟ قطعاً اینگونه نیست و شهدای مدافع حرم براساس احساس مسئولیت و اینکه باید در سرنوشت جامعه خود مؤثر باشند و در جهت بقای نظام حرکت کنند جان خود را در آن سوی مرز‌ها برای دفاع از حریم انقلاب اسلامی فدا کردند.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان با طرح این سؤال که آیا تمام حرکت‌هایی که برای استقرار انقلاب اسلامی انجام شده کافی است، گفت: اگر احساس مسئولیت و حرکت آگاهانه وجود داشته باشد باز هم یک مؤلفه متغیر داریم و آن روش‌ها و ابزار‌هایی است که دشمن استفاده می‌کند و این ابزار‌ها هیچ وقت یکسان نبوده است.
وی افزود: با وجود احساس مسئولیت و آگاهانه بودن، باید نسبت به دشمن و روش‌های او نیز شناخت داشته باشیم و بدانیم که از چه موضع و چه نقطه‌ای حرکت می‌کند؛ مثلاً در اوایل انقلاب و در دهه ۶۰ حرکت‌های منافقین بیشتر در جهت ترور مقامات و مردم بود و این حرکت نیز اثرگذار بود، ولی امروز شاید دشمن دیگر با این روش‌ها وارد نشود و روش‌های جدیدی را به کار بگیرد. دکتر کدخدایی تحریم و جنگ اقتصادی را از روش‌های جدید دشمن برای ضربه زدن به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران برشمرد و تاکید کرد: راهکار اساسی مقابله با نقشه دشمن در زمینه تحریم و جنگ اقتصادی مقاومت و اقتصاد مقاومتی، تکیه به توان داخلی، مشارکت در حوزه اقتصادی، کارآفرینی و کاری از جنس اردوهای جهادی است.
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه سخنان خود با اشاره به اصل هشتم قانون اساسی (امر به معروف و نهی از منکر) که مغفول مانده است، تصریح کرد: ما فقط یاد گرفته‌ایم که در برخی رفتار‌های فردی که از کسی خطایی سر می‌زند به او تذکر بدهیم و این در حالی است که اصل هشتم قانون اساسی بر سه نوع نظارت تأکید دارد و آن هم «نظارت مردم بر دولت»، «نظارت دولت بر مردم» و «نظارت مردم بر مردم» است که مورد غفلت واقع شده است.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان با اشاره به وجود قانون حداقلی در حوزه امر به معروف و نهی از منکر خاطرنشان کرد: در سال ۹۲ یک قانون حداقلی در این حوزه تصویب شد که شاید هم غیرمرتبط بود و بنده نیز آن زمان به این قانون اعتراض داشتم و طی مصاحبه‌ای اعلام کردم که این قانون نمی‌تواند نیاز‌های جامعه ما را حل کند. در هر حال باید به اعضای خبرگان که سه مؤلفه نظارت را در اصل هشتم قانون اساسی پیش‌بینی کرده‌اند درود بفرستیم.
دکتر کدخدایی با تأکید بر اینکه باید سه مؤلفه‌ «نظارت مردم بر دولت»، «نظارت دولت بر مردم» و «نظارت مردم بر مردم» را از مسئولان مطالبه کنیم، اظهار کرد: با این وجود اگر بخواهیم امر به معروف را تفسیر کنیم تفسیر آن هم همین است؛ لذا لازم است امر به معروف و نهی از منکر در تمام بخش‌ها اجرایی شود.
وی با بیان اینکه نظارت یک مسئولیت دائمی و همگانی است، تأکید کرد: هر فردی باید این نظارت را آگاهانه نسبت به جامعه، مردم و مقامات دولتی انجام دهد و البته دولت هم باید این نظارت را نسبت به مردم داشته باشد.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان با اشاره به اینکه نظارت مسئولین بر مردم یعنی نظم اجتماعی که باید از طریق نهاد‌های رسمی اعمال شود و این نهاد‌ها باید وظایف خود را به درستی انجام دهند، تصریح کرد: مطالباتی هم که مردم از مسئولین دارند همان نظارت مردم بر مسئولین است.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه وقتی امر به معروف و نهی از منکر مطرح می‌شود فقط رفتار‌های شخصی در ذهن می‌آید، افزود: در هر حال باید برای نظارت مسئولانه و اصلاح امور پیشنهاد هم بدهیم و شرط این کار این است که نسبت به مبانی و جزئیات شناخت داشته باشیم.
وی تأکید کرد: مشارکت در نظارت بر کارگزاران یکی از مواردی است که باید به آن توجه داشته باشیم.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه گاهی اوقات نظارت می‌تواند به صورت جمعی باشد، گفت: نظارت جمعی یا همان NGOها در واقع همان تشکل¬های مردم نهادی هستند که برای اصلاح امور جامعه در مسائل سیاسی و اجتماعی شکل گرفته‌اند، اما ما در بخش NGO و در حوزه سیاسی فقیر هستیم.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان به نقش تاثیرگذار احزاب در امر به معروف و نهی از منکر در حوزه سیاسی اشاره کرد و افزود: ما احزاب را دست کم گرفته‌ایم و فقط به یکسری از تشکل‌ها که هویت مشخصی ندارند و هر از گاهی ظاهر می‌شوند بسنده کرده‌ایم.
وی تصریح کرد: احزاب دارای هویت مشخص هستند و در حوزه سیاسی کار آنها نقد مدیران سیاسی و حزب مقابل خودشان است و این یک امر به معروف سیستماتیک است پس اگر در کشوری دولت پایه، حزب مخالف و یا گروه اقلیت به وجود می‌آید این خیلی مؤثر است.
سخنگوی شورای نگهبان با تأکید بر اینکه باید احزاب را در جامعه زنده کنیم تا احزاب دارای هویت داشته باشیم تا سرنوشت مجلس و دولت‌ها اینگونه نباشد، اظهار کرد: امروز افرادی را در مجلس فعلی داریم که در استان و منطقه خود یک نگاه سیاسی و در مجلس یک نگاه سیاسی دیگری را دنبال می‌کنند، چون ما سازمانی نداریم که از طریق پیگیری‌ها و مطالبات مؤثر از نمایندگان عملکرد آنها را زیر ذره بین بگذارد؛ به همین دلیل است که همواره منتظریم تا شورای نگهبان کاری انجام دهد.
دکتر کدخدایی با اشاره به اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران از نظر رسانه‌ای یک نظام مظلوم است، چون ما به آن اندازه که علیه نظام تبلیغات و هزینه می‌شود نتوانستیم در داخل و خارج، انقلاب و اهداف آن را تبیین کنیم، اظهار کرد: یکی از مسائلی که شما دانشجویان می‌توانید در آن ورود پیدا کنید و سهم مشارکت خود در کارآمدی نظام را انجام دهید جهاد تبلیغی است. شما می‌توانید مبانی نظام را مخصوصاً الان که در آستانه جشن ۴۰ سالگی انقلاب قرار داریم از طریق همین اردو‌ها تبلیغ کنید.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به طراحی و نقشه دشمنان برای ضربه به نظام در چهل سالگی انقلاب گفت: انقلاب در این ۴۰ سال یک نهال نوپا بوده اگر چه در جا‌هایی توقف و انحراف داشته‌ایم، اما این دلیل نیست که هر چه اتفاق افتاده اشتباه بوده است؛ معتقدم انقلاب به خیلی از اهداف خود رسیده و ۴۰ سالگی انقلاب نیز آغازی است برای تکامل انقلاب و آغازی است بر این که اگر اشتباهی بوده آن را اصلاح کنیم.
دکتر کدخدایی به نقش فعال و خلاق جوانان در حل بسیاری از مشکلات اشاره کرد و افزود: اخیراً نیز شاهد هستیم که رهبر معظم انقلاب در انتصابات خود متولدین دهه ۶۰ و کسانی که جنگ و انقلاب را لمس نکرده‌اند منصوب می‌کند پس امکان استفاده از ظرفیت جوانان با تدابیر رهبری فراهم شده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه امروز برخی‌ها انتقاداتی به نظام دارند و انتقادات آنها به حوزه شخصی وارد می‌شود، تصریح کرد: وقتی که این افراد به خاطر مشکل شخصی خود می‌گویند باید قانون را کنار بگذاریم و آن را نادیده بگیریم و این ظلم به قانون، مردم و جمهوری اسلامی است.
وی با اشاره به فتنه 88 خاطرنشان کرد: در انتخابات ۸۸ عده‌ای نزد ما آمدند و گفتند شورای نگهبان را کنار بگذاریم و یک عده دیگری کار نظارت را انجام دهند، آیا قانون این را می‌گوید؟ همین‌ها که آن موقع می‌گفتند باید قانون را کنار بگذاریم آیا اگر این اتفاق می‌افتاد سنگ روی سنگ بند می‌شد در واقع پیشنهاد رسمی این افراد این بود که شورای نگهبان کنار برود و شورایی متشکل از قضات و دیگر افراد کار نظارت بر انتخابات را انجام دهند.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان آنچه انقلاب اسلامی را پیش می‌برد حفظ نظم و اجرای قانون در تمام ابعاد است، افزود: مشکلات را باید در مسیر قانونی حل کنیم و این مسیر قانونی در قانون اساسی مشخص است با این وجود در جریان انتخابات ۸۸ کسانی که گزینه آنها بنا بر رأی مردم موفق نشده بودند می‌گفتند که شورای نگهبان باید کنار برود.
دکتر کدخدایی بیان کرد: بنده به عنوان کسی که ۲۰ سال است در حوزه قانون اساسی کار می‌کنیم می‌گویم که قانون اساسی کشورمان از مترقی‌ترین قوانین اساسی در دنیا است، چون به مسائل مختلف همچون حقوق شهروندی، آزادی‌ها، وظایف کارگزاران و به بُعد جمهوریت نظام توجه شده است؛ با این وجود چه لزومی دارد قانون اساسی را نادیده بگیریم تا منافع شخصی‌مان تأمین شود.
قائم مقام دبیر شورای نگهبان با بیان اینکه فتنه ۸۸ یک انحراف از قانون و منافع نظام و مردم بود افزود: در این فتنه عده‌ای به دنبال این بودند که منافع شخصی خود را بر منافع مردم و نظام حاکم کنند، اما مردم این را نپذیرفتند و دست رد به سینه فتنه‌گران گذاشتند.
وی با بیان اینکه یک شرایط حداقلی وجود دارد که شورای نگهبان باید براساس آن درباره صلاحیت کاندیدا‌ها اعلام نظر کند، تصریح کرد: در انتخابات مجلس ۱۲ هزار نفر ثبت‌نام کردند و بیش از 6 هزار نفر آنها تأیید صلاحیت شدند با این وجود شورای نگهبان دیگر کاره‌ای نیست که بگوید کدام‌یک از این افراد شایسته‌تر هستند که مردم به آنها رأی دهند. چه‌بسا در بین این نزدیک به ۷ هزار نفر افراد شایسته‌تری هم وجود داشته است که رأی نیاورده‌اند؛ در هر حال انتخابات حداکثری همین است و کسی که انتخاب می‌شود الزاماً مفهومش این نیست که شایسته‌تر است. سخنگوی شورای نگهبان با تأکید بر اینکه این شورا هیچ‌گاه براساس نگاه‌های سیاسی در خصوص بررسی صلاحیت کاندیدا‌ها ورود پیدا نمی‌کند، چون خودش یک باشگاه و حزب سیاسی نیست که بخواهد براساس چارچوب سیاسی افراد نظر بدهد، تصریح کرد: شورای نگهبان منطبق بر قانون نظر می‌دهد. با این وجود تک‌تک اعضاء باید به این برسند که فرد، شرایط حداقلی را برای تأیید صلاحیت دارد.
وی ادامه داد: شورای نگهبان برای شفافیت آراء در حوزه تقنین هیچ محدودیتی ندارد و رأی ما مشخص است، ولی در حوزه سیاسی قانونگذار هیچ تکلیفی نکرده است؛ در هر حال برای شفافیت در حوزه سیاسی باید تصمیم‌گیری شود که آیا می‌توان آراء را علنی کرد یا نه و هنوز هم در این مورد تصمیمی گرفته نشده است.
وی تأکید کرد: قانون انتخابات ناکارآمد و حداقلی است و در تراز انقلاب اسلامی نیست و همه بر این موضوع وفاق دارند که این قانون، قانون خوبی نیست در هر حال ما پیگیری‌های از طریق رئیس مجلس، نمایندگان و دولت داشته‌ایم و مجموعه خوبی نیز تدوین شده و قرار بر این شده که به صحن مجلس برود البته پیش از طرح این موضوع بحث استانی شدن انتخابات مطرح شد.
دکتر کدخدایی اضافه کرد: شورای نگهبان به استانی شدن و استانی نشدن انتخابات اصراری ندارد ولی آنچه باید رعایت شود اصل اول سیاست‌های کلی انتخابات است و از طرفی استانی شدن انتخابات نباید منجر به کاهش مشارکت مردم در انتخابات و یا مسائل امنیتی شود. همچنین نباید ارتباط نمایندگان با حوزه‌های انتخابیه کاهش یابد.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به این سؤال که آیا شورای نگهبان بعد از تصویب اعتبارنامه نمایندگان در دوره چهار ساله حضور آنها در مجلس نیز می‌تواند نظارت استصوابی خود را ادامه دهد، تصریح کرد: شورای نگهبان به این موضوع ورود نکرده است البته برخی اعتقاد دارند که این نظارت استصوابی باید ادامه داشته باشد، ولی شورای نگهبان تاکنون این رویه و تفسیر را نداشته است.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه تأیید صلاحیت افراد طبق قانون فقط مربوط به یک دوره است و در دوره بعدی انتخابات تمام کاندیدا‌هایی که در دور قبل تأیید صلاحیت شده بودند مجددا باید مورد بررسی صلاحیت قرار گیرند، گفت: اصل ۸۶ قانون اساسی می‌گوید نمی‌تواند نمایندگان را به حسب نمایندگی تحت تعقیب قرار داد با این وجود نماینده حق دارد که به یک مصوبه رأی مثبت و یا منفی بدهد و یا در مورد موضوعی اظهارنظر کند، ولی اگر یک نماینده در پشت تریبون به یک فرد فحاشی کند این جزء وظایف نمایندگی نیست؛ لذا شورای نگهبان به مسائلی که مربوط به وظایف نمایندگی است ورود نمی‌کند.
سخنگوی شورای نگهبان در خصوص کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست جمهوری نیز گفت: در رابطه با اینکه زنان می‌توانند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند یا نه آراء فقهی با هم متفاوت است و برخی می‌گویند زنان می‌توانند در این انتخابات کاندیدا شوند و برخی می‌گویند نمی‌توانند، ولی نظر مشهور این است که نمی‌شود. از این‌رو نظر مشهور چیزی نیست که شورای نگهبان بخواهد از آن عدول کند، ولی ممکن است در آینده گشایشی شود.
------------
گزارش تصویری : حضور دکتر کدخدایی در نشست میان دوره اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی سراسر کشور