در نشست مقدماتی «همایش ملی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» مطرح شد؛
آیت‌الله اعرافی: «قانون اساسی» کلان‌نظریه‌ای برای حل دوگانه‌های متناقض‌نمای تاریخی جهان اسلام است
عضو فقهای شورای نگهبان گفت: «قانون اساسی» کلان‌نظریه‌ای برای حل دوگانه‌های متناقض‌نمای تاریخی جهان اسلام است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان، آیت‌الله علیرضا اعرافی عضو فقیه شورای نگهبان و مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در نشست مقدماتی «همایش ملی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» که سه‌شنبه شب در سالن همایش‌های پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شد، ضمن عرض تسلیت به مناسبت ایام فاطمیه و بزرگداشت سالروز تصویب قانون اساسی اظهار کرد: همزمان با پدید آمدن رُنسانس در جهان غرب، ضعف و عقب‌ماندگی در جهان اسلام به وجود آمد.
وی افزود: این وضعیت، جهان شرق، امت اسلام و کشورهای عربی را به تفکر و اندیشه واداشت. از این رو هزاران کتاب، مقاله، سخنرانی و ایده از سوی متفکران ارائه و ادبیات گسترده‌ای تولید شد. موضوع اصلی این تولیدات نیز این بود که چرا اینگونه شده و چگونه می‌توان از این وضعیت خارج شد؟
آیت‌الله اعرافی بیان داشت: برای پاسخ به این سوالات، نظریه‌های مختلفی از نظریه‌های کلان تا نظریه‌های خُرد مطرح شد.
این عضو فقیه شورای نگهبان در ادامه به معرفی سه قرائت کلی در جهان اسلام در قبال این وضعیت پرداخت و گفت: قرائت اول سنت‌گرایانه و متحجرانه است که هیچ گونه توجهی به رویدادهای بیرونی ندارد. قرائت دوم روشنفکرزده است که تحولات نوین غرب را اصل می‌داند و تلاش می‌کند اسلام را با آن تفسیر کند. هر کدام از این دسته‌ها طرفدارانی دارد که به تولید انبوهی کتاب و مقاله می‌پردازند.
وی قرائت سوم را که روشنفکرانه دانست، اینگونه معرفی کرد که این قرائت نه در گذشته می‌ماند و نه در جهان بیرون از خود هضم می‌شود.
آشفتگی ذهنی و دوگانه‌های متناقض‌نمای جهان اسلام
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در ادامه با تاکید بر اینکه جهان اسلام و جهان شرق برخوردار از سرمایه‌های بزرگی همچون 55 کشور، ۲ میلیارد نفر جمعیت، مناطق سوق‌الجیشی و راهبردی، نیمی از ذخایر معدنی و انرژی جهان، بازار مصرف بزرگ، تنوع زبان‌ها و فرهنگ‌ها و سابقه تمدنی است، از اینکه این جهان در مجامع بین‌المللی کرسی ندارد، ابراز تاسف کرد.
وی در همین رابطه تصریح کرد: همین وضعیت موجب شده که رژیم صهیونیستی اقدام به جنایت‌های وحشیانه کند و جهان شرق، جهان اسلام و جهان عرب یا تماشاگر است و یا جرات انجام دادن اقدام لازم ندارد.
آیت‌الله اعرافی ریشه این وضعیت را آشفتگی ذهنی در جهان اسلام دانست که به آشفتگی میدانی، عملی، اقتصادی و... توسعه پیدا کرده است.
وی درباره این آشفتگی توضیح داد که این آشفتگی در ذهن و ضمیر جهان اسلام و جهان شرق طی چند قرن پدید آمده است که من این آشفتگی را دوگانه‌های متناقض‌نما می‌نامم.
این عضو فقیه شورای نگهبان برخی از دوگانه‌های متناقض‌نما را سنت و مدرنیته، دنیا و آخرت، اسلام و تجدد، ولایت الهی و ولایت انسان، شریعت و آزادی، پیشرفت و عدالت، ایران و اسلام، ملت و امت، مذهب و امت، آزادی و امنیت و استقلال، عقلانیت و عبودیت، نظام و انقلاب، توسعه و معنویت، تعهد و تخصص، فقه سنتی و فقه پویا و حوزه و دانشگاه برشمرد.
وی خاطرنشان کرد: برخی از دوگانه‌ها قابل جمع با یکدیگر هستند، اما برخی از دوگانه‌ها جمع کردن آن‌ها با یکدیگر سخت است. برخی می‌گویند که این دوگانه‌ها را نمی‌توان جمع کرد و معتقدند که باید یکی از آن دو را پذیرفت و دیگری را رد کرد. عده‌ای دیگر هم دوگانه‌ها را به گونه‌ای جمع کردند که یا نامتوازن بودند یا اینکه به صورت انضمامی بودند.
قانون اساسی و حل دوگانه‌های متناقص‌نما
آیت‌الله اعرافی البته عنوان کرد: اما برخی از اندیشمندان به خوبی برای حل تعدادی از این دوگانه‌ها راهکار ارائه دادند که به طور مثال می‌توان به پاسخ آیت‌الله مطهری به دوگانه اسلام و ایران در کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» اشاره کرد که من پیشنهاد می‌دهم این کتاب مطالعه شود.
وی در ادامه بیان داشت: در کشور ایران با شکوهی که ملت آفریدند و با عظمت فکری و اجتهاد ناب، قدرتمند و تمدنی امام خمینی (ره)، قانون اساسی پدید آمد. قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران را نمی‌توان بدون نقص دانست اما به نظر من این قانون، کلان‌نظریه‌ای برای حل دوگانه‌های متناقض‌نمای تاریخی جهان اسلام است.
این عضو فقیه شورای نگهبان اظهار داشت: با نگاهی به مقدمه، فصول و اصول قانون اساسی می‌توان دریافت که بخش زیادی از دوگانه‌هایی که بدان اشاره کردم، قابل حل است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هم به لحاظ فقهی و هم به لحاظ عملی قابل دفاع است. البته نمی‌توان ادعا کرد بدون نقص است و عمده نواقصی هم که وجود دارد مربوط به حوزه اجراست.
آیت‌الله اعرافی تاکید کرد که پدید آمدن کلان‌نظریه‌ای برای حل دوگانه‌های متناقض‌نمای تاریخی جهان اسلام با هر اجتهادی امکان‌پذیر نیست. امام خمینی (ره) با اجتهادی که فراتر از اجتهاد فردی و رایج بود، این کار را انجام داد و باید تداوم پیدا کند. نگاه کلان‌نظریه‌ای در اجتهاد رهبر معظم انقلاب نیز بسیار برجسته است.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور عنوان کرد: ملت ایران پرچمدار حل دوگانه‌های متناقض‌نمای تاریخی جهان اسلام است و تداوم آن برعهده حوزه و دانشگاه‌ست.
وی در پایان صحبت‌هایش با اشاره به فعالیت‌ها و اقدامات پژوهشکده شورای نگهبان اظهار داشت: این پژوهشکده نقش مهمی در بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی و تطبیق آن‌ها با قانون اساسی دارد. اعضای شورای نگهبان با اتکا به نظرات قانونی پژوهشگران جوان این پژوهشکده به تصمیم‌گیری درباره مصوبات می‌پردازند. به عنوان یکی از اعضای شورای نگهبان از پژوهشگران عزیزی که در این پژوهشکده مشغول فعالیت هستند، قدردانی می‌کنم.
انتهای پیام/
لینک کوتاه :
