دکتر کدخدایی در گفتگوی ویژه خبری:
برای بررسی صلاحیت‌ها فراتر از قانون عمل نکردیم
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه اعضای این شورا برای بررسی صلاحیت‌ها دقیقا بر اساس قانون اساسی و قانون انتخابات عمل کردند، گفت: ما نمی‌توانیم و مجاز نیستیم، فراتر از قانون عمل کنیم.
به گزارش خبرگزاری فارس، دکتر کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان که در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما سخن می‌گفت، اظهار داشت: وظیفه قانونی شورای نگهبان بر اساس اصل 99 قانون اساسی، نظارت بر انتخابات مختلف بجز انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا است.
وی ادامه داد: اصل 118 قانون اساسی بررسی صلاحیت‌ها را از جمله وظایف شورای نگهبان می‌داند و یکی از بندهای اصل 110 قانون اساسی نیز بررسی صلاحیت واجدین شرایط یا ثبت‌نام کنندگان انتخابات ریاست‌جمهوری را برعهده شورای نگهبان قرار داده است.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری از لحاظ شرایط داوطلبین، نحوه رسیدگی به صلاحیت‌ها با انتخابات مجلس شورای اسلامی متفاوت است، گفت: در انتخابات مجلس شورای نگهبان در واقع بر اساس قانون، شرایط و موانع را نسبت به داوطلبین باید بررسی کند که در مراحل متعددی همچون هیئت‌های اجرایی، هیئت‌های نظارت شهرستانی و استانی، هیئت مرکزی و در نهایت شورای نگهبان بررسی می‌شود که هر یک از این مراحل در زمان خاص خود انجام می‌گیرد.
وی به سازوکار بررسی صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری اشاره و تصریح کرد: در انتخابات ریاست‌جمهوری بر اساس قانون انتخابات، خود شورای نگهبان وظیفه رسیدگی به بررسی صلاحیت‌ها را دارد و طبعاً صلاحیت داوطلبین در خود شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
کدخدایی ادامه داد: روش کاری که شورای نگهبان معمولاً برای بررسی صلاحیت‌ها دنبال میکند که ادوار گذشته نیز به همین صورت بوده است شرایطی است که در اصل 115 قانون اساسی ذکر شده مورد توجه اعضای شورای نگهبان قرار می‌گیرد که اسامی افراد ثبت‌نام کننده مشخص است و افراد معمولاً چهره‌های شاخصی هستند.
وی با تأکید بر اینکه 40 نفر از داوطلبین یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری از افراد مشهور و شاخص بودند، گفت: صلاحیت این افراد در جلسات متعدد بحث و بررسی شد که طبیعتاً این بررسی‌ها حول محورهای توانایی، سوابق، رفتار و گفتار کاندیدا صورت پذیرفت.
سخنگوی شورای نگهبان گفت که بررسی صلاحیت داوطلبین یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در یک زمان کوتاه صورت نگرفت بلکه برخی اوقات شورای نگهبان نسبت به افراد دو یا سه جلسه بحث می‌کرد چرا که اختلاف نظرهایی وجود داشت که طبیعی است.
کدخدایی ادامه داد: هر یک از اعضای شورای نگهبان از یک زاویه‌ای به صلاحیت کاندیداها نگاه میکند که البته آنچه وظیفه ما است معیارهای قانونی است که در قانون اساسی آمده است که باید این معیارها را با مصادیق داوطلبین تطبیق داد تا بتوانیم افراد واجد شرایط را مشخص کنیم که شرایط اگر در آنان احراز شد با رأی‌گیری نهایی نسبت به افراد اظهار نظر شود.
وی اضافه کرد: اگر داوطلبین انتخابات ریاست‌جمهوری رأی حد نصاب را برای این رقابت داشتند اسمشان به وزارت کشور اعلام می‌شود و ما نیز امشب اسامی را به وزارت کشور اعلام کردیم و وزارت کشور نیز اسامی را اعلام کرد.
سخنگوی شورای نگهبان علت تمدید 5 روزه مهلت برای بررسی صلاحیت‌های کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را زیاد بودن داوطلبین دانست و گفت: ما بر اساس قانون تبصره ماده 57 چنین اختیاری را داریم چرا که 5 روز اول در خود ماده 57 آمده و 5 روز دوم در صورتی است که افراد زیادی ثبت نام کرده باشند و این دوره 686 نفر ثبت نام کرده بودند.
کدخدایی در توضیح ملاک‌های شورای نگهبان برای تأیید کاندیداها اظهار داشت: ملاک شورای نگهبان، قانون اساسی و قانون انتخابات است و ما نمی‌توانیم و مجاز نیستیم، فراتر از آن عمل کنیم. اما طبیعی است که اعضای شورای نگهبان هم هر کدام انسان و عضوی از جامعه هستند و با فضای سیاسی کشور آشنایی دارند و مباحثی که نسبت به افراد گفته می‌شود را رصد می‌کنند.
کدخدایی ادامه داد: معیارهایی که بر اساس آئین‌نامه تدوین شده، به صورت دقیق با کاندیداها تطبیق داده شده و اعضای شورای نگهبان با توجه به این سوابق و معیارها رای می‌دهند.
وی خاطرنشان کرد: برای مثال یکی از این شرایط که بخوبی نیز ملموس است، ایرانی‌الاصل بودن کاندیداهاست و یا ارزیابی افراد در حوزه‌های مدیریتی یا اعتقاد و ایمان به مبانی نظام اسلامی است که اینها معیارهای قانونی است و اعضای شورای نگهبان، این معیارها را با مصادیق (کاندیداها) تطبیق می‌دهند.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به اصل 115 قانون اساسی گفت: یکی از شروط مندرج در قانون این است که افراد باید از رجال مذهبی و سیاسی باشند و در این حوزه‌ها فعالیت چشمگیر داشته و نزد مردم شناخته شده باشند که این شرط اول است و به معنی آن است که این افراد می‌توانند واجد شرایط باشند.
وی گفت: ایرانی‌الاصل بودن، مدیر و مدبر بودن نیز از معیارهای دیگر است که باید سنجیده شود که آیا این افراد توان مدیریت جامعه و کشور را در عرصه‌های داخلی و خارجی دارند؟
کدخدایی ادامه داد: ممکن است برای سنجیدن این سوابق و یا برنامه‌های کاندیداها در مواردی که محل تردید اعضای شورای نگهبان است با برخی از کاندیداها مذاکره کنیم تا این معیارها برای ما محرز شود، هرچند بعضی از نامزدها برای اعضا شناخته شده هستند، اما گاهی برنامه‌های کاندیداها به شورا ارسال شده و بر اساس آنها مدیر و مدبر بودن افراد سنجیده می‌شود.
وی حسن سابقه، تقوا، مؤمن و معتقد بودن به مبانی جمهوری اسلامی و نیز اعتقاد به مذهب رسمی کشور را از دیگر معیارهای قانونی عنوان کرد و گفت: ممکن است کسی مسئولیت اجرایی داشته باشد اما خدای نکرده خلافی از او سر زده باشد و همچنین اگر کسی مبانی جمهوری اسلامی را که در قانون تصریح شده، قبول نداشت نباید انتظار تایید صلاحیت داشته باشد.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: اینها معیارهای قانون اساسی است که عینا در قانون انتخابات نیز آمده و اعضای شورا بر اساس آنها افراد را ارزیابی می‌کنند.
کدخدایی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا شورای نگهبان مصلحت‌اندیشی انجام می‌دهد، اظهار داشت: مصلحت اندیشی اینگونه نیست که معیارهای قانون مدنظر گرفته نشود و به سراغ این برویم که افراد در چه جناح و گروهی هستند و راجع به آنها اظهارنظر کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان با تاکید بر اینکه شورای نگهبان در چارچوب مصالح عالی نظام عمل میکند، تصریح کرد: مصالح عالی نظام در مجموع ممکن است مدنظر همه آقایان باشد اما باید معیارها از جهت قانونی با این افراد انطباق داشته باشد.
وی با بیان اینکه شورای نگهبان تابع مصلحت‌اندیشی‌های متوجه سلایق نیست، یادآور شد: این شورا به قانون اساسی و مصالح عالی نظام توجه دارد که این معیارها در آن مصالح عالی نظام قابلیت اجرا دارد.
کدخدایی در پاسخ به این سؤال که برخی افراد در مناصب مهم کشور قرار دارند اما برای ریاست جمهوری احراز نمی‌شوند، این بر چه اصلی است، افزود: شناخت اعضای شورای نگهبان نسبت به ثبت‌نام کنندگان بسیار مهم است. ممکن است فردی جزو مقامات بوده و از سابقه گذشته‌اش تصویر روشنی باشد و اینکه بر اساس معیارهای قانونی شرایط را دارا باشد و به وی رای دهند.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: ممکن است فردی در حال حاضر دارای مقامی باشد اما باید دید که می‌تواند بار سنگین ریاست جمهوری را برعهده بگیرد و این تردید بوجود آید که خود این تردید ممکن است باعث شود یکی از اعضا به آن فرد رای ندهد.
وی یادآور شد: ممکن است فردی ثبت‌نام کرده باشد و نظرش را قبلا راجع به قانون اساسی بیان کرده و اصول آن را مورد تردید قرار داده است. حال در ذهن کسی که در شورای نگهبان قرار دارد، چه تصویری از این فرد ایجاد می‌شود؟ این فرد باید رئیس جمهور شده و سوگند یاد کند در حالی که برخی اصول قانون اساسی را قبول ندارد.
کدخدایی با تاکید بر اینکه تصمیم‌گیری شورای نگهبان یک فرآیند انسانی است که بر اساس سوابق توانایی افراد و معیارهای قانونی تعیین می‌شود، گفت: در این چارچوب هر یک از این اعضا رای خود را می‌دهند.
وی در خصوص بار سنگین ریاست جمهوری نیز گفت: کسی که مرجع تشخیص است، سوابق و توانایی‌های فرد را که می‌تواند به مرحله بزرگتری ورود پیدا کند یا اینکه نمی‌تواند مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.
سخنگوی شورای نگهبان در خصوص شرایط سنی نیز یادآور شد: شرط مدیریت، شامل همه موارد می‌شود، گاهی اوقات فردی جوان است و تجربه‌ای ندارد و نمی‌تواند مدیریت کند؛ فردی هم سال‌ها تجربه دارد ولی وضعیت جسمی اش به گونه‌ای است که نمی تواند کاری را انجام دهد؛ این دو در کنار یکدیگر سنجیده می‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: شاید شخصی نتواند بار را به دوش بکشد و یا توانایی جسمی آن را نداشته باشد و یا اینکه از لحاظ مدیریتی سابقه خوبی نداشته باشد. البته این به معنی این نیست که این شخص در گذشته سابقه بدی داشته، بنابراین توانایی جسمی و سابقه مدیریتی می‌تواند در تصمیم شورای نگهبان اثر بگذارد.
کدخدایی با بیان این که در شورای نگهبان بحث زمان در مدیریت افراد مطرح نیست، خاطرنشان کرد: ما تشخیص می‌دهیم که آیا این شخص می‌تواند مدیریت آینده کشور را داشته باشد یا خیر، بنابراین مهم کیفیت است نه زمان.
وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر شما بخواهید الان در خصوص موضوعی مشورت کنید بجای اینکه با بنده که سابقه کمتری در شورای نگهبان دارم با شخصی صحبت کنید که سابقه 20 و یا 30 ساله در شورا دارد. چرا که ذهنیت شما این است که آن شخص با تجربه‌تر و بهتر می‌تواند شما را راهنمایی کند. بنابراین همین قاعده در شورای نگهبان برای بررسی کاندیداها وجود دارد.
سخنگوی شورای نگهبان با طرح این فرض که شاید اشخاص گذشته با مدیریت بهتر صلاحیت‌شان بیشتر از مدیران فعلی با مدیریت غیر قابل قبول باشد، گفت: این در رای دادن بنده به عنوان عضو شورای نگهبان تاثیر دارد.
کدخدایی با بیان اینکه قانون اساسی با واژه مدیریت و مدیر و مدبر بودن شرط را لحاظ کرده است، اظهار داشت: شما آنچه که می‌تواند منتسب باشد به مدیریت در ذهن شما شکل می‌گیرد که فرد اول، دوم و یا سوم آیا می‌تواند در مجموع این شرایط اداره کشور را برعهده داشته باشد یا خیر.
وی افزود: شاید فرد سابقه روشنی داشته است ولی آیا الان هم می‌تواند برای آینده همین سابقه را حفظ کند یا خیر و یا در گذشته مدیر خوبی بوده است اما مدت‌ها از مباحث اداری کشور دور بوده است آیا باز هم می‌تواند مدیر خوبی باشد، بنابراین همه این معیارها و عامل‌هایی است که در ذهن اعضای شورای نگهبان برای رای مثبت یا منفی دادن شکل می‌گیرد.
سخنگوی شورای نگهبان در مورد مکانیزم‌های رای‌گیری این شورا نیز خاطرنشان کرد: رای‌گیری در شورای نگهبان مثل بقیه نهادهاست و خیلی تفاوت با جاهای دیگر نمی‌کند به هرحال ما یک حد نصاب برای انتخابات و مصوبات داریم که آن نصف بعلاوه یک آرا است.
کدخدایی با تاکید بر اینکه اصل رای‌گیری در شورای نگهبان مثل بقیه ارگان‌های دیگر و رای اکثریت ملاک است، گفت: شورای نگهبان یک رای دارد برای تفسیر که سه چهارم اعضای شورای نگهبان بر اساس قانون اساسی باید به آن رای دهند. اما آنچه رای‌گیری در انتخابات ریاست جمهوری را متفاوت میکند، رای دادن به تایید است که اگر این رای نصف بعلاوه یک باشد، ثبت نام کننده به عنوان واجد شرایط شناخته می‌شود.
وی با بیان اینکه انتخابات ریاست جمهوری سبک متفاوتی دارد، خاطرنشان کرد: رئیس جمهور می‌خواهد در پست کلان کشور تصمیم‌گیری کند و مردم نیز می‌خواهند در این انتخابات شرکت کنند. بنابراین برای کسب این پست قانون از همین آغاز طبقه خاصی را برای ورود به این حیطه قرار داده که آن رجل سیاسی و مذهبی است.
سخنگوی شورای نگهبان اضافه کرد: طبیعی است که وقتی چنین وضعیتی است نگاه متفاوت قانون در جای جای قانون مشاهده می‌شود. به عنوان مثال در ابتدا که اشاره شده است نظر شورای نگهبان نسبت به شرایط آن در اصل 115 به وزارت کشور اعلام می‌شود.
کدخدایی همچنین ماده 56 و 57 قانون را قرائت و تصریح کرد: در ماده 56 آمده که وزارت کشور پس از پایان مهلت داوطلبان برای ثبت‌نام بلافاصله مدارک آنها را به دبیرخانه شورای نگهبان تحویل دهد و همچنین در ماده شماره 57 می‌گوید شورای نگهبان ظرف 5 روز از تاریخ وصول مدارک به صلاحیت آن رسیدگی و نظر خود را صورت‌جلسه کرده و یک نسخه را به وزارت کشور ابلاغ کند.
وی به ماده 59 قانون انتخابات ریاست جمهوری که در خصوص اعتراضات داوطلبین برای انتخابات ریاست جمهوری است، اشاره و خاطرنشان کرد: در ماده 59 تنها مسئله‌ای که ذکر شده این است که اسناد و مدارک مثبت صلاحیت خود را زمینه اعلام داوطلبی کند و یا در زمان اعلام رسیدگی آن را تحویل شورای نگهبان دهند. بنابراین چیز دیگری در قانون انتخابات ریاست جمهوری پیش‌بینی نشده است.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: در قانون انتخابات ریاست جمهوری ورودی به مسئله اعتراضات نکرده است چرا که فرض را بر این قرار داده که افرادی که برای انتخابات ریاست جمهوری داوطلب می‌شوند و در طبقه رجال مذهبی و سیاسی قرار می‌گیرند، از شأنی برخوردار هستند که دیگر در این مرحله دعواهای ساده انتخاباتی را نخواهند داشت و تصمیم شورای نگهبان یک تصمیم نهایی است.
کدخدایی با تاکید بر اینکه سیاق قانون ما را اینگونه هدایت میکند، ادامه داد: ما غیر از این، راه دیگری نداریم چرا که شورای نگهبان اساسا رد صلاحیت نمی‌کند، بلکه اعلام میکند که نفر یک تا 8 واجد شرایط هستند و این به معنای سلب صلاحیت از دیگران نیست.
وی معتقد است که شورای نگهبان جایگاه افراد دیگر را حتی آنهایی که شاخص نیستند، نیز مخدوش نمی‌کند و شورای نگهبان حاضر نیست لطمه‌ای به اعتبار داوطلبین ریاست جمهوری وارد شود.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه این 8 نفر برای پست ریاست جمهوری واجد شرایط شناخته شده‌اند، گفت: ما نسبت به افرادی که واجد شرایط شناخته نشده‌اند نیز هیچ اظهارنظری نداریم. شاید این سؤال پیش بیاید که آیا این افراد می‌توانند در پست‌های دیگر باشند، که پاسخ ما این است که قطعا می‌توانند باشند حتی می‌توانند برای ادوار ریاست جمهوری دیگر ثبت‌نام کنند چرا که شاید در آن مقطع اعضای شورای نگهبان تشخیص دهند که این فرد الان می‌تواند مدیریت کشور را برعهده داشته باشد.
کدخدایی تاکید کرد: با سبک و سیاق تنظیم قانون انتخابات در دهه 60 دیگر مرحله‌ای برای رسیدگی به اعتراضات و شکایات در نظر گرفته نشده است.
وی ادامه داد: در دهه 70 مصوبه‌ای بود که اعلام شد، افرادی که صلاحیت‌شان رد می‌شود، می‌توانند در فرصت‌های مشخص مراحل رسیدگی را پیگیری کنند که ما هنوز به این نتیجه نرسیده‌ایم که آیا این می‌تواند در قانون انتخابات ریاست جمهوری هم صادق باشد یا خیر.
لینک کوتاه :
