به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شورای نگهبان، دکتر عباسعلی کدخدایی رئیس پژوهشکده و سخنگوی شورای نگهبان در نشست خبری امروز (شنبه، ۱۹ مهر ۱۳۹۹) که به جهت رعایت پروتکلهای بهداشتی در فضای باز برگزار شد، ضمن تسلیت اربعین حسینی (ع) و ۲۸ صفر، رحلت پیامبر عظمالشأن اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)، نظرات شورای نگهبان درباره آخرین مصوبات مجلس و دولت را اعلام کرد. (
لینک نظرات شورای نگهبان)
وی در ادامه در پاسخ به سئوال خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا اصلاح قانون انتخابات به انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ میرسد یا خیر؟ گفت: نمیتوان در این زمینه اظهارنظر کرد، چون هنوز مصوبه به دست ما نرسیده است. مصوبه باید به شورای نگهبان بیاید و ببینیم اگر ایراداتی داشت و در فرصت کم قابل رفع بود، طبیعتاً به انتخابات ۱۴۰۰ میرسد، اما اگر اشکالات جدی داشته باشد و مجلس نتواند در زمان مناسب ایرادات را اصلاح کند، طبیعتاً باقی خواهند ماند.
دکتر کدخدایی درباره اینکه شورای نگهبان در راستای اصلاح قانون انتخابات با مجلس شورای اسلامی جلسهای داشته است یا خیر، گفت: شورای نگهبان مانند همه ادوار تجربه و نظرات مشورتی خودش را از طریق پژوهشکده شورای نگهبان و گاهی اوقات از طریق اعضای شورای نگهبان با حضور در جلسات، بیان میکند که این نظرات صرفاً نظرات شخصی و مشورتی است و طبیعتاً نظر نهایی زمانی است که مصوبه به صورت رسمی از سوی مجلس به شورای نگهبان ارسال شود و ما اعلام نظر نهایی را درخصوص مصوبه داشته باشیم.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال که اخیراً در رسانهها آمده که طرح اصلاح قانون انتخابات توسط پژوهشکده شورای نگهبان به مجلس ارائه شده و بیشتر شورای نگهبان است که روی این مسأله اعلام نظر میکند، گفت: چه پژوهشکده و چه اعضای محترم شورای نگهبان، اگر تجربهای و نظری داشته باشند به صورت مشورتی در اختیار همه نمایندگان محترم در ادوار مختلف مجلس قرار داده و باز هم قرار خواهد داد؛ و این موضوع به این مفهوم نیست که شورای نگهبان بتواند طرحی ارائه کند؛ بلکه مسئولیت طرح با خود نمایندگان مجلس است و اگر لایحه است از سوی دولت محترم باید تقدیم شود؛ اما قطعاً نظرات مشورتی داده خواهد شد و مسئولیت هم با خود نمایندگان محترم است که میتوانند تصویب کنند یا خیر.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال که آیا تمهیدات شورای نگهبان برای انتخابات ۱۴۰۰ شروع شده است و آیا با ادامهدار بودن شرایط کرونایی، انتخابات الکترونیکی برگزار میشود، گفت: البته شرایط کرونایی ممکن است تأثیرگذار باشد، کما اینکه در انتخابات مرحله دوم یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، این وضعیت اتفاق افتاد و مصوبات ستاد مبارزه با کرونا رعایت و تبلیغات از شکل عمومی و فیزیکی، به صدا و سیما منتقل و از طریق فضای مجاز انجام شد.
وی افزود: مذاکراتی را هم با دوستان وزارت کشور شروع کردیم، قطعاً در هر مرحلهای تغییراتی ایجاد شود، آنها را اعلام خواهیم کرد.
دکتر کدخدایی در این نشست در پاسخ به سؤالی درباره اینکه شنیده شده شورای نگهبان همراستا با دستگاههای دیگر به قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین ورود کرده است، جزئیات این موضوع چیست؟ گفت: ما هیچگونه ورودی به قرارداد ایران و چین نداشتیم و ما هم مثل شما از رسانهها مطلع هستیم و تا زمانی که مصوبهای از سوی مجلس برای ما ارسال نشود، خیر، ما در اینخصوص ورودی نخواهیم داشت.
سخنگوی شورای نگهبان درباره اینکه آیا زنان میتوانند در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰، نامزد انتخاباتی شوند، گفت: ثبتنام برای بانوان بلامانع است و بحثهای دیگر نیز باید به تدریج حل شود.
دکتر کدخدایی در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون کاندیداهای زن که در انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کردهاند، صرفاً به دلیل زن بودنشان از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شدهاند؟ گفت: خیر؛ با توجه به معیارهایی که در قالب رجل مذهبی- سیاسی وجود دارد، اعضای محترم شورای نگهبان بررسی و اعلامنظر میکنند و به این مفهوم که به دلیل زن بودن رد شده باشند، خیر.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا در رابطه با ثبتنام کاندیداها قرار است محدودیتهایی در انتخابات پیشرو وجود داشته باشد یا خیر؟ گفت: در قانون فعلی شرایطی برای ثبتنام لحاظ شده است و اینطور نیست که به صورت آزاد هرکس بتواند ثبتنام کند؛ اصل ۱۱۵ قانون اساسی و قانون انتخابات شرایط چندگانهای را ذکر کردهاند که داوطلبین باید آن شرایط را داشته باشند.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: مجلس شورای اسلامی نیز در حال اقدام است تا آن شرایط را از حالت کیفی به حالت کمّی تبدیل کند. اما در حال حاضر نمیتوان در اینخصوص اظهارنظری کرد تا زمانی که مصوبه مجلس به شورای نگهبان ارسال شود؛ ممکن است در راستای اصل ۱۱۵ قانون اساسی، شرایط ثبتنام کاندیداها کمّیتر شده و تبیین بیشتری شود، اما اینکه شرایطی اضافه شود طبیعتاً نباید خارج از اصل ۱۱۵ قانون اساسی شرایط اضافه گردد.
دکتر کدخدایی در پاسخ به این سئوال که تحریمهای بانکی آمریکا ضد ایران در اوج مبارزه با بیماری کرونا، تأثیر مستقیم بر درمان مردم دارد، چه ظرفیتهای حقوقی وجود دارد تا دولت آمریکا در مراجع بینالمللی تحت پیگرد قرار بگیرد، گفت: البته این سؤال باید از دوستان معاونت حقوقی ریاست جمهوری و یا وزارت امور خارجه پرسیده شود؛ لیکن ظرفیتهای حقوقی بینالمللی برای ما در اینخصوص وجود دارد؛ در برخی از مراجع بینالمللی این امکان هست و تا آنجایی هم که اطلاع دارم دولت محترم و دوستان ما در وزارت امور خارجه مشغول هستند که برخی از اینها را با طرح دعاوی حقوقی جلوگیری کنند.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال که نتیجه بررسیهای شورای نگهبان راجع به لایحه اخذ مالیات از خانههای خالی چه زمانی مشخص میشود، گفت: بخش اول این مصوبه در هفته پیش مورد رسیدگی قرار گرفته و در هفته جاری هم إنشاءالله بخش دوم آن رسیدگی شده و به زودی اعلامنظر خواهد شد.
دکتر کدخدایی در پاسخ به سئوال دیگری مبنی بر اینکه آیا شورای نگهبان این آمادگی را دارد تا در خصوص طرحها و لوایح مهمی که به معیشت مردم برمیگردد، یک همکاری با مجلس شورای اسلامی داشته باشد تا این مصوبات بدون ایراد به شورای نگهبان ارسال شود، گفت: معیار شورای نگهبان موازین شرع و قانون اساسی است، هر مصوبهای که منطبق با شرع و قانون اساسی باشد، قطعاً ایرادی ندارد و رویهی شورای نگهبان هم همین بوده و هست؛ اما طبیعتاً هر مصوبهای چه معیشتی و چه غیرمعیشتی، اگر اشکالاتی داشته باشد، طبیعتاً باید این اشکالات اعلام شود، چراکه وظیفه قانونی شورای نگهبان همین است. اما همانطور که در رابطه با اصلاح قانون انتخابات گفته شد هم کارشناسان و هم برخی از اعضای شورای نگهبان مرتباً در کمیسیونهای مجلس حضور دارند و نظرات خودشان و راهنماییهایی لازم را در این جهت ارائه میکنند.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به سئوالی درخصوص افزایش تعداد مناطق آزاد که تاکنون از سوی شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام به این طرحها ایراداتی گرفته شده و اخیراً زمزمههایی مبنی بر اینکه دوباره در کمیسیون اقتصادی، نمایندگان در حال آماده کردن طرحی برای افزایش مناطق آزاد هستند، گفت: در خصوص طرح افزایش تعداد مناطق آزاد، شورای نگهبان ایراداتی را از منظر قانون اساسی گرفته است و اگر نمایندگان محترم بتوانند ایرادات قانون اساسی چنین طرحهایی را برطرف کنند طبیعتاً فاقد ایراد شناخته میشود؛ اما اگر این ایرادات باقی باشد هر تلاشی هم شود، همچنان نظر شورای نگهبان همان نظرات قبلی خواهد بود.
وی در پاسخ به سؤال دیگر مبنی بر اینکه با وجود عدم اتمام بررسی طرح اصلاح قانون انتخابات در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس، برخی افراد هجمههای خود به شورای نگهبان را آغاز کردهاند و اینگونه وانمود میکنند که شورای نگهبان پیرو این قانون و به دنبال توسعه اختیاراتش است، گفت: در قانون اساسی اختیارات شورای نگهبان روشن و شفاف است و این اختیارات در اصل ۹۹ و در چند اصل دیگر در مورد نظارت تقنینی موجود است؛ چنانچه وظیفه نهادهای دیگر در قانون اساسی به روشنی و وضوح آمده است.
دکتر کدخدایی افزود: نه تنها ما نمیتوانیم اختیارات خود را توسعه دهیم، هیچ نهاد دیگر هم نمیتواند توسعه اختیارات را داشته باشد. آنچه هم که در اینخصوص گفته میشود یک فضاسازی است؛ إنشاءالله بعد از اینکه مصوبه مجلس درخصوص اصلاح قانون انتخابات دریافت و نظر شورا اعلام شد، خواهید دید که شورای نگهبان بدون هیچگونه مماشاتی و وفق قانون اساسی و موازین شرع اعلامنظر خواهد کرد.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه پیشبینی شورای نگهبان از طرح مجلس برای تغییر در نحوه توزیع بنزین و احتمال تغییر قیمت آن چیست؟ گفت: تا این لحظه چیزی در اینباره از سوی مجلس به شورا ارسال نشده است و آنچه که ما هم در این باره شنیدیم، تنها از طریق رسانهها بوده و حتی پیشنویس آن را هم ندیدیم.
وی تصریح کرد: در صورتی که این طرح بار مالی داشته باشد، مغایرت آن با اصل ۷۵ قانون اساسی قطعی خواهد بود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری هستیم، یک جریان سیاسی که معمولاً «حمله به شورای نگهبان» را راهبرد انتخاباتی قرار میدهند بنا دارند در این دوره روی موضوع «احراز صلاحیت»ها تکیه کنند یعنی کسانی را با علم به اینکه صلاحیت آنها احراز نمیشود معرفی کنند و با این اقدام، مظلومنمایی کنند؛ شورا چه برنامهای برای مقابله با این حربه سیاسی و جلوگیری از آدرس غلط دادن به مردم دارد، گفت: خبرنگاران و اصحاب رسانه باید وظایف شورای نگهبان را خوب تبیین کنند تا با تنویر افکار عمومی از فشار بر مردم جلوگیری شود.
دکتر کدخدایی در پاسخ به سئوال دیگری درباره کاندیداتوری بانون در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ که قبلاً در مصاحبهای اعلام کرده بودید «شاید در دورههای آتی رئیسجمهور زن هم داشته باشیم»، بر چه مبنایی این مطالب را فرمودید؟ گفت: در یک مصاحبه تفصیلی گفتم که بحثهای فرهنگی هم در کشور ما جاری است و مسألهای نیست که صرفاً با یک قانون بخواهیم مسألهای را حل کنیم، اینجا بود که گفتم ممکن است در دورههای آتی این مسأله فرهنگی هم حل شود و بحث ریاستجمهوری زنان را هم داشته باشیم.
وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا نظر شورای نگهبان و فقها در خصوص مصادیق رجل سیاسی تغییر کرده است؟ گفت: خیر، نظر فقهای شورای نگهبان درباره حضور زنان در انتخابات ریاستجمهوری تغییری نکرده است.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سؤال دیگری در خصوص اصلاح قانون انتخابات شوارهای اسلامی شهر و روستا و انتخاب دو حقوقدان برای هیأت مرکزی نظارت بر این انتخابات، گفت: شورای نگهبان در مواجهه با انتخابات شوراها هیچ وظیفهای ندارد، لذا مسئولیتی برای نظارت بر انتخابات بر عهده نداریم.
وی اظهار کرد: در این راستا دو مرتبه سؤال شد نظارت بر انتخابات شوراها بر عهده شورای نگهبان گذاشته شود که در پاسخ، موضوع مغایرت قانون اساسی مطرح شد؛ در این زمینه باید نظام دیگری تعریف شود و چون موکول به قانون عادی است، مجلس میتواند در این زمینه اقدام کند.
دکتر کدخدایی ادامه داد: بنابراین قطعاً مقصود افزودن افراد حقوقدان به هیأت مرکزی، حقوقدانان شورای نگهبان نیست، چون ایراد خواهد داشت.
سخنگوی شورای نگهبان در رابطه با اصلاح قانون انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا از سوی مجلس یازدهم و سطح همکاری این شورا با قوه مقننه، بیان کرد: در شرایط کنونی شورای نگهبان در مقام مشورت و ارسال نظر مشورتی است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اهمیت توجه مجلس یازدهم به بُعد نظارتی قوه مقننه، تصریح کرد: بخش عمدهای از وظیفه مجلس نظارتی است که در قالب سؤال، استیضاح و تحقیق و تفحص و... مشهود میشود؛ مجلس در همه ادوار باید اهتمام به این وظیفه داشته باشد؛ لذا امیدواریم از طریق تعامل با قوای دیگر این وظیفه نظارتی مجلس به خوبی انجام شود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه شورای نگهبان بر کدام قانون انتخابات ریاست جمهوری (لایحه جامع دولت یا طرحهای مجلس) تمایل دارد، اظهار داشت: برای شورای نگهبان تفاوتی ندارد و مصوبه نهایی مجلس اعتبار دارد.
وی ادامه داد: اینکه چگونه مصوبهای در مجلس به تصویب نهایی برسد مهم نیست یعنی بخواهد در قالب طرح نمایندگان باشد یا لایحه دولت و یا طرح شورای عالی استانها، آن چیزی که برای شورای نگهبان مهم است، مصوبه نهایی است که به شورای نگهبان ارسال میشود.
دکتر کدخدایی تصریح کرد: شورای نگهبان معمولاً دخالتی در آئیننامه داخلی مجلس و شیوه رسیدگی مجلس ندارد بلکه هر مصوبهای که به تصویب نهایی برسد، شورای نگهبان نسبت به آن اظهارنظر میکند.
سخنگوی شورای نگهبان درباره آخرین وضعیت مصوبه مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: مصوبه ارسال شد و قوه قضاییه اعلام کرد که نظرات ما لحاظ نشده است، لذا نامه رئیس قوه قضاییه آمد که نظرات را لحاظ کردند و آن را به مجلس فرستادیم و باید مجلس مصوبه را اصلاح و برای ما ارسال کند تا ما وارد ماهیت مصوبه بشویم.
وی خاطرنشان کرد: آنچه در مصوبه مبارزه با قاچاق کالا و ارز مورد نظر مجلس بود، بحث مجازاتها و تسریع رسیدگیها در موضوع قاچاق کالا و ارز بود.
دکتر کدخدایی در پاسخ به سئوالی درباره تعریف رجل سیاسی از سوی شورای نگهبان گفت: بعد از اینکه در سیاستهای کلی انتخابات به شورای نگهبان تکلیف شد تا شاخصهای رجل سیاسی را تعیین کند، این شاخصها تعیین و رسانهای هم شد و برای مجلس محترم هم ارسال گردید؛ بنابراین شورای نگهبان از این جهت به وظیفه خود عمل کرده است.
وی اضافه کرد: البته باید به این نکته توجه شود که تعیین شاخصها برای رجل مذهبی- سیاسی و مدیر و مدبر بودن، امر سادهای نیست؛ یعنی نمیتوان به راحتی گفت که اگر این چند پارامتر در فردی وجود داشت، آن فرد رجل مذهبی- سیاسی یا مدیر و مدبر است.
دکتر کدخدایی خاطرنشان کرد: همین الان که قانون انتخابات در مجلس در حال اصلاح است، نسبت به این مصوبه اظهارنظرها و بحثهای متفاوتی مطرح میشود؛ یعنی شروطی از جمله برنامه داشتن، معرفی مشاورین، داشتن سابقه مدیریتی و یا داشتن سن خاصی را برای تشخیص رجل سیاسی یا مدیر و مدبر بودن جهت احراز پست ریاستجمهوری مطرح میکنند. اینها مسائلی است که از جهت مفهومی قابل بحث و مباحثه است و مسأله سادهای نیست.
وی ابراز امیدواری کرد که مجلس بتواند معیارهای روشنتری را تعیین کند تا شورای نگهبان هم بتواند در این چارچوب، این تعریف از رجل مذهبی- سیاسی را بپذیرد و إنشاءالله این مشکل حل شود.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سئوال دیگری مبنی بر اینکه طرحهایی در مجلس برای بحث شفافیت مطرح است، نظر شما در خصوص اساس شفافیت در مجلس شورای اسلامی چیست و اساساً نظر شورای نگهبان در مورد حداقلها و استانداردهایی که یک مجلس برای شفافیت و ایجاد آن باید داشته باشد چیست؟ گفت: شورای نگهبان فقط در چارچوب قانون اساسی و موازین شرع میتواند اظهارنظر کند؛ اگر نگاه عملکردی باشد باید در جای دیگری بحث شود؛ اما تا آنجایی که مجلس برای شفافیت پیشگام باشد، شورای نگهبان هم إنشاءالله همراه خواهد بود.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سئوالی درباره احتمال استعفا از شورای نگهبان و کاندیداتوری در انتخابات ۱۴۰۰ گفت: دوره حضور من در شورای نگهبان تا سال ۱۴۰۱ است و الزاماً در آن تاریخ باید کنار بروم؛ و اگر در انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کردم، معلوم خواهد شد.
دکتر کدخدایی در خصوص تحرکات انتخاباتی برخی رجال سیاسی مطرح کشور که شائبه تبلیغات زودهنگام دارد، گفت: شورای نگهبان الان نمیتواند در اینخصوص کار خاصی انجام دهد، اگرچه گزارشهایی به دست ما میرسد، اما باید تا زمان ثبتنام صبر کنیم و ببینیم که آن موقع تکلیف چه خواهد بود. اما اینکه الان هرکسی اظهارنظر میکند، حرفی و مطلبی دارد، اینها فعلاً به شورای نگهبان ارتباطی پیدا نمیکند.