بازخوانی حکم حضرت امام خمینی(ره) برای دومین دوره ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای
بازخوانی احکامی که حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری برای روسای جمهوری صادر کرده‌اند، ضمن آشنائی بیشتر با تاریخ، دغدغه‌های اساسی رهبری نظام از رئیس قوه مجریه را نمایان می‌سازد و می تواند در آستانه انتخابات ریاست جمهوری راهگشا باشد. در این بخش به بازخوانی حکم دومین دوره ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای، سومین رئیس جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
اشاره: بازخوانی احکامی که حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری برای روسای جمهوری صادر کرده‌اند، ضمن آشنائی بیشتر با تاریخ، دغدغه‌های اساسی رهبری نظام از رئیس قوه مجریه را نمایان می‌سازد و می تواند در آستانه انتخابات ریاست جمهوری راهگشا باشد. در این بخش به بازخوانی حکم دومین دوره ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای، سومین رئیس جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
زمان و مکان
حضرت آیت الله خامنه ای، اولین رئیس جمهوری اسلامی ایران بودند که دو دوره کامل چهارساله ریاست قوه مجریه را برعهده داشتند. زیرا پیش از ایشان بنی صدر، رئیس جمهور نخست به دلیل عدم کفایت سیاسی عزل شد و شهید محمد علی رجائی رئیس جمهور دوم نیز به شهادت رسید.
در دوره ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای نظام اسلامی به ثبات و استحکام رسید. این در شرایطی بود که همزمان با جنگ تحمیلی کشور با چالش های متعددی چون کودتاهای نافرجام، ناهماهنگی نخست‌وزیر با رئیس جمهور، برخوردهای آقای منتظری با حضرت امام خمینی(ره) و... نیز مواجه بود.
پس از یک دوره چهارساله ریاست جمهوری، در سال ۱۳۶۴ حضرت آیت الله خامنه ای داوطلب ریاست جمهوری شدند. در انتخابات چهارمین دوره ریاست‌جمهوری،۵۰ نفر داوطلب شدند که ازجمله آنان آقای مهدی بازرگان - رئیس گروهک نهضت آزادی ونخست‌وزیر کابینه موقت در ابتدای انقلاب اسلامی- بود.
شورای نگهبان پس از بررسی پرونده داوطلبان،صلاحیت سه نفرشامل آقایان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، حبیب‌الله عسگراولادی و سید محمود مصطفوی کاشانی را احراز نمود.
در جریان تبلیغات انتخاباتی، دو نامزد دیگر می دانستند که آرای آحاد ملت همچنان متوجه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خواهد بود، با این وجود ضعف‌هایی را در جریان امور ملاحظه می‌کردند و آنها را ناشی از ضعف عملکرد نخست وزیری وناهماهنگی کابینه با رئیس‌جمهور می‌دانستند. بنابراین فرصت را مغتنم شمرده و به نقد نخست وزیر پرداختند.
در همین راستا، سید محمود کاشانی که به عنوان حقوقدان از سوی شهید رجائی مسوول پیگیری حقوقی دعاوی ایران و آمریکا شده بود، در نطق تلویزیونی خود به روند 'مذاکرات الجزایر' پرداخت و عملکرد شخص نخست‌وزیر و بهزاد نبوی - رئیس هیات مذاکره کننده ایرانی- را به زیان ملت ایران توصیف کرد و نتیجه این مذاکرات را «تحمیل تعهدات ناروا به ملت ایران» برشمرد.
این اقدام با واکنش شدید موسوی، نخست وزیر، مواجه شد و او طی سخنانی که چند بار در رادیو و تلویزیون پخش شد ضمن دفاع از عملکرد خود، به تخطئه کاشانی پرداخت و همزمان به روزنامه‌ها دستور داد، از انتشار اظهارات کاشانی خودداری کنند. کاشانی ناچار شد، طی گزارشی مفصل، مستندات خود را درقالب یک جزوه در اختیار مردم قرار دهد. اما این جزوه پس از چاپ توقیف شد و با چاپخانه‌ای که آن را چاپ کرده بود، شدیداً برخورد گردید!
در نهایت انتخابات در روز ۲۵ مرداد ۱۳۶۴ برگزار گردید.
در این انتخابات ۱۴ میلیون و ۲۳۸ هزار و ۵۸۷ نفر شرکت کردند و در نتیجه آن حضرت آیت الله خامنه‌ای با کسب ۱۲ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۱۲ رأی ( حدود ۸۵ درصد آرا) مجددا به عنوان رئیس جمهور ملت برگزیده شدند.
همچنین آقای کاشانی با کسب یک میلیون و ۴۰۲ هزار و ۹۵۳ رأی (حدود ۱۲ درصد آراء) و آقای عسگراولادی با اخذ ۲۷۸ هزار و ۱۱۳ رأی (حدود ۲ درصد آراء) در رتبه‌های بعد جای گرفتند.
تنفیذ حکم
مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای در روز ۱۳ شهریور ۱۳۶۴ مصادف با عید غدیر (۱۸ ذی الحجه ۱۴۰۵) برگزار گردید. متن حکم مه در صفحات ۳۷۲-۳۷۰ جلد نوزدهم صحیفه امام(ره) درج شده است، به شرح زیر می باشد:
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم.
بحمداللَّه تعالی با تأییدات خداوند متعال- جل و علا- و دعای خیر حضرت ولی اللَّه الاعظم- روحی لمقدمه الفداء- چهار سال ریاست جمهوری اسلام با خیر و سلامت و قدرت و عظمت سپری شد و ملت بزرگ و شجاع ایران با همه توطئهها و تبلیغات دشمنان اسلام که برای اطفای نور خدا و اسلام بزرگ واز صحنه خارج نمودن ملت شریف ومجاهد، دست دردست یکدیگر نهاده بودند، به مبارزه برخاست و نیز توطئههایی را که برای جلوگیری از سیل خروشان و اراده آهنین مؤمنین مظلوم در طول تاریخ که میرود کاخهای ستم سیاه و سرخ را فرو ریزد و فریاد حق طلبانه این ملت مظلوم، محرومان و غارتزدگان پهناور زمین را به خروش درآورد، با قدرت خنثی نمود ..
ملت متعهد، با عزمی والا و قدمی ثابت، از پیر نودساله تا نوجوان تازه بالغ، برای چهارمین بار برای تعیین سرنوشت خویش به سوی صندوقهای رأی هجوم آورد و یاوه گویان و خیالبافان را بر خود لرزاند و فردی شریف از سلاله پیامبران را برای خدمت به اسلام و ایران و مسلمانان و ملت برگزید و این مسئولیت سنگین را بر عهده کسی گذاشت که چهار سال در این مقام، صادقانه و با تعهد و روشن بینی به ملت و اسلام و ایران خدمت نمود؛ و این، پس از خدماتی بود که قبل و بعد از انقلاب انجام داده بود. «جَزاهُ اللَّهُ خَیراً».
رئیس جمهور محترم باید توجه داشته باشند که در پیشگاه مقدس حق- جل و علا- واقع است و آنچه بر او از خطرات قلبی و تمایلات سرّی تا اعمال مُعلن (علنی) و مخفی میگذرد، در حضور حق است و چیزی را نتوان از او- جل و علا- پنهان کرد، هرچند از خلق خدا پنهان باشد. و باید توجه نمایند که در مقامی هستند که یک جمله او گاهی مؤمنی را ساقط کرده و متعهدی را از بین میبرد، و یا غیرصالحی را به مقامی که شایسته آن نیست میرساند؛ گاهی یک سخنرانی او، جمهوری اسلامی و کشور را نور میبخشد و گاهی بعکس.
مقام خطیر است و خطر بزرگ، به خدا باید پناه برد و از او استمداد کرد. همه دست اندرکاران- بویژه رئیس جمهور- باید از چاپلوسان دغلباز و زبان بازان حیلهگر بر حذر باشند و مشاوران خود را از اشخاص سابقهدار که تعهدشان قبل از انقلاب مشهود بوده است، انتخاب کنند. بسا که منحرفان و منافقان، خود را با ظاهری آراسته به تقوا جا بزنند و با دست ما به اسلام و کشور اسلامی صدمه زنند.
شماای رئیس جمهور محترم و دیگر متصدیان امور کشور! میدانید که قدرتمندان شرق و غرب خصوصاً امریکای بازیگر، مارهای زخم برداشته از جمهوری اسلامی هستند که از اول انقلاب به هر حیله ممکن دست زدند؛ از حمله نظامی گرفته تا طرح کودتا، و از ترور شخصیتها تا به آتش کشیدن مزرعهها و مغازهها، و از انفجارات کور در کوچهها و خیابانها تا دزدی و تجاوز و از همه بدتر و بالاتر تبلیغات دامنهدار از اول انقلاب تا امروز است، که برای تضعیف روحیه ملت مقاوم و رزمندگان عزیز به هر نوع دروغ و تهمتی متشبث شدند، ولی بحمداللَّه نه تنها هیچ یک از تیرهای آنان به هدف نرسید، که نتیجه معکوس داد.
اکنون از چنین مارهای زخم خوردهای نباید غافل بود. چه بسا، با نفوذ عُمال سرسپرده داخلی در ارگانهای دولتی و مقامات مؤثر، بتدریج قدم به قدم کار خود را انجام دهند و انسان مستقیم را منحرف کنند و متعهدان را وابسته نمایند. غفلت از این امر، فاجعهانگیز است و همه مقامات، خصوصاً مقامات بالا چون رؤسای قوای سه گانه، بیشتر موردنظر و هدف هستند، زیرا انحراف آنان- خدای نخواسته- ممکن است انحراف رژیم را در پی داشته باشد.
همه ما و شما باید بدانیم که شیطان خارج و داخل و نفس اماره بتدریج انسان را از خلافهای کوچک به بزرگ و بزرگتر میکشاند که یکوقت از کفر سر در میآورد. پس خلاف کوچک را بزرگ شمارید و شماریم، و فساد را از سرچشمه جلو گیریم. از خداوند متعال مدد میخواهیم که همه ما را حفظ نماید، خصوصاً از شیطان نفس که مادر «بُت» هاست.
اینک به پیروی از آرای محترم ملت عظیم الشأن و آشنایی به مقام تعهد و خدمتگزاری دانشمند محترم، جناب حجت الاسلام آقای سیدعلی خامنه‌ای- ایّده اللَّه تعالی- آرای ملت را برای پس از پایان دوره کنونی، تنفیذ و ایشان را به سمت ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب مینمایم و از خداوند تعالی توفیق ایشان را در خدمت به اسلام و ملت و کشور اسلامی خواستارم. البته رأی ملت و تنفیذ اینجانب، تا وقتی است که ایشان به تعهد خود و راه مستقیمی که در پیش داشتهاند، باقی باشند و به اسلام و احکام نورانی آن پایبند و طرفدار مظلومان و مستضعفان و محرومان و مخالف ظالمان و ستمگران و مستکبران باشند و با هیچ ظالم مستکبری راه سازش باز نکنند- که نمیکنند.
خداوند، همه ما را به طریق مستقیم انسانیت هدایت فرماید! ما و همه مقامات جمهوری اسلامی مرهون ملت فداکار، خصوصاً قشر ضعیف و مظلوم هستیم که با جانبازی و فداکاری آنان دست جباران کوتاه و به جای طاغوتیان، حکومت مستضعفان پایه گذاری شد. این حقیقت همیشه باید در پیش چشم همه باشد، که همه خدمتگزار این قشر باشیم و هرچه در راه این ملت عزیز در طبق اخلاص بگذاریم، از عهده شکر آنان برنخواهیم آمد.
والسلام علی عباداللَّه الصالحین. ۱۸ ذی حجه ۱۴۰۵- عید مبارک غدیرخم. روح اللَّه الموسوی الخمینی»
بررسی اجمالی
حجم محتوای این حکم نسبت به احکامی که پیشتر حضرت امام خمینی(ره) برای روسای جمهور نوشته‌اند ، بیشتر است.ایشان در این متن از پایان یافتن دوره چهارسال نخست «ریاست جمهوری اسلام» با تأییدات الهی ابراز خشنودی می کنند و سپری شدن این دوره را همراه با «خیر و سلامت و قدرت و عظمت» توصیف می کنند و این در حالی است که «توطئهها و تبلیغات دشمنان اسلام» نیز با قدرت خنثی گردید.
حضرت امام خمینی(ره) در ادامه با تجلیل از ملت و منتخب آنان، از اینکه «ملت متعهد، با عزمی والا و قدمی ثابت» بازهم برای تعیین سرنوشت خویش به سوی صندوقهای رأی هجوم برده تقدیر می کند. به ویژه آنکه به رغم نظر «یاوه گویان و خیالبافان» حضرت آیت الله خامنه‌ای که «فردی شریف از سلاله پیامبران» را برای خدمت به اسلام و ایران و مسلمانان و ملت برگزیده است. ایشان مجدداً‌یادآوری می کنند که حضرت آیت الله خامنه‌ای چهار سال نخست ریاست جمهوری را «صادقانه و با تعهد و روشن بینی» به ملت و اسلام و ایران خدمت نموده اند.
حضرت امام خمینی(ره) در ادامه رئیس جمهور را از برخی خطرات و تهدیدات احتمالی برحذر می دارند و طی سخنانی که در بالا مشروح آن ذکر شد، ایشان و همه مسوولان را به هوشیاری در برابر «چاپلوسان دغلباز و زبان بازان حیلهگر» فرا می خوانند.
فراز بعدی این حکم، همانند همه احکامی که حضرت امام خمینی(ره) برای روسای جمهور صادر کرده‌اند،«تنفیذ رای ملت» و«نصب رئیس جمهور» به صورت «مشروط» است: «اینک به پیروی از آرای محترم ملت... ایشان را به سمت ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب مینمایم... البته رأی ملت و تنفیذ اینجانب، تا وقتی است که ایشان به تعهد خود و راه مستقیمی که در پیش داشتهاند، باقی باشند و...»
بیانات تکمیلی
بیانات حضرت امام خمینی(ره) در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری نیز مبسوط و به نوعی شرح و بسط محتوای حکم است. از آنجائی که این بیانات برای همه دولتها مفید است، در ادامه به چند فراز آن به اختصار اشاره می شود. این بیانات در جلد نوزدهم صحیفه امام، صفحات ۳۷۳ به بعد آمده است:
«... عید سعید بزرگ اسلامی را... تبریک عرض میکنم. و به فال نیک میگیرم که در یک همچو روز بزرگی، مسئله تنفیذ صورت گرفت... مصادف با این یوم، مسئولیتهای بزرگی در پیش دارد. حکومت، حکومت حضرت امیر- سلام اللَّه علیه- و وضع حکومت او را ما در نظر بگیریم، و کسانی که در حکومت هستند و در دستگاههای دولتی هستند، سیره آن بزرگوار را در نظر بگیرند و ببینند که باید چه بکنند...»
«... حضرت امیر- سلام اللَّه علیه- در وقت حکومتش دستور میدهد برای صرفه جویی... ما چه کنیم با بیت المال مسلمین؟... مساله این نیست که در آن وقت و در حکومت حضرت امیر باشد؛ این دستور است در طول تاریخ برای کسانی که متکفل حکومت هستند که تا اندازه ممکن در بیت المال تصرف نکنند، یک دِرهَمش در آن طرف حساب دارد... حکومتهای اسلامی باید بیت المال مسلمین را برای جلال و جبروت خودشان صرف نکنند... حتی مطبوعات باید این توجه را داشته باشند که چیزهایی که برای ملت مفید نیست در روزنامه‌ها ننویسند، کاغذ صرف این نکنند، وقت صرف این نکنند. باید رادیو- تلویزیون توجه به این معنا داشته باشد که این از بیت المال مسلمین است، باید وقتش صرف چیزهایی که مربوط به مصالح مسلمین نیست، نشود، مسوولیت دارد اینها».
«من به آقای رئیس جمهور عرض میکنم؛ چهار سال گذشت و چهار سالها میگذرد و همه حکومتها همین طور است، میگذرد. آن که نخواهد گذشت اعمالی است که ما انجام بدهیم... همه توجه داشته باشیم به اینکه آفت انسان ، هوای نفس انسان است و این در همه هست، سرچشمه می‌گیرد از آن فطرت توحید...»
«... در این دوره تازه توجه کنید که کارها... همه اش صلاح کشور و صلاح اسلام باشد. دانشگاهها را در مدّ نظر بگیرید که اسلامی بشود. و اگر دانشگاهها اسلامی بشود مسائل ما در آتیه هم حل است. در نظر بگیرید که افرادی که برای اسلام مفید است، انتخاب کنید، خودی را کنار بگذارید و خدا را توجه کنید... این راه توجه کنید که مستقیم باشد، صراط مستقیم باشد، شرقی و غربی نباشد. جوانها را تربیت کنید به اینکه مستقیم باشند، خداخواه باشند. ادارات را اصلاح کنید و همه چیز را. برای این مردم ستمدیده خدمت کنید... بزرگترین [سرمایه] تقواست که قرآن و حدیث در آن، آن قدر پافشاری کردند که انسان متقی باشد، مواظب خودش باشد، که نبادا با زبانش، با چشمش، با گوشش به مردم ظلم کند. عدالت را اجرا کنید، عدالت را برای دیگران نخواهید، خودتان هم بخواهید... تشریفات را کم کنید، و این ملت را خدمتگزار باشید...»
منبع: خبرگزاری ایرنا
لینک کوتاه :
