آیتالله هاشمیشاهرودی علاوهبر ریاست قوهقضائیه و مجمع تشخیص مصلحت نظام، سالها عضویت و حضور در جمع فقهای شورای نگهبان را در کارنامه داشت. عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان از جمله همکاران آیتالله هاشمیشاهرودی در این مقطع است و خاطرات شایان ذکری از ویژگیهای فردی او در ذهن دارد. از اینرو «فرهیختگان» به سراغ عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان رفته و جزئیاتی از حیات سیاسی عضو فقید این شورا را جویا شده است.
عباسعلی کدخدایی در ابتدای این گفتوگو با اشاره به شخصیت علمی و فقهی آیتالله هاشمیشاهرودی گفت: «حضرت آیتالله شاهرودی از علمای برجستهای بودند که به نظرات جدید در حوزههای مختلف فقهی احاطه و ورود داشتند و سابقه ممتد در امور مختلفی که درمسائل قضایی و اجرایی داشتند به ایشان در درک روشنتر از مسائل و موضوعات کمک میکرد و بعد در اعلام نظر و صدور حکم و فتوا نیز گرهگشا بود. علاوهبر این همه کسانی که با حضرت آیتالله هاشمیشاهرودی از نزدیک آشنا بودند به این مساله اذعان دارند که ایشان صاحب نظرات جدید و راهگشا بودند. مسالهای که الان در حوزههای علمی داریم این است که ممکن است برخی از علما و برخی از آقایان فقها به مسائل جدید به هر دلیل ورود نکنند یا اگر به مسائل جدید ورود میکنند به مسائل حکومت و نظام سیاسی ورود نکنند، اما حضرت آیتالله شاهرودی ازجمله علما و فقهایی بودند که هم درحوزههای جدید ورود کرده و با این مسائل به خوبی آشنا و مطلع بودند و گاهی مواقع که بحثهایی در مسائل جدید مطرح میشد ایشان با تسلط کامل موضوع را میشکافتند و بعد نظر فقهی خود و حکم مربوطه را صادر میکردند. این ویژگی خیلی برای اطرافیان و کسانی که با ایشان سروکار داشتند، مشهود بود.»
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: «یک ویژگی دیگری که ایشان داشتند تسلط به زبان عربی و ارتباط با علمای مختلف در بلاد گوناگون اسلامی بود که این ویژگی ظرفیت اضافهای را برای شان فراهم کرده بود لذا ایشان به خوبی در جریان مسائل دنیای اسلام بودند، وقایع را تعقیب و نهایتا اظهارنظر میکردند. برخی از علما اگرچه درحوزههای فقهی ورود دارند اما نگاه آنها به حوزههای دیگر اسلامی هم خیلی دقیق نیست؛ ولی ایشان هم از اخبار روز دنیای اسلام و هم از نظرات علمی و فقهی جدید مطلع بودند و البته درمقابل آنها هم حرفی برای گفتن داشتند. همه اینها منجر به این میشد که از ایشان تصویر فقیه و عالم برجستهای را داشته باشیم که با تسلط به موضوع و با رعایت اقتضائات زمان، حکم یا فتوایی راهگشا ارائه میدادند. مخصوصا امروزه که جامعه و دنیای اسلام گرفتار مشکلات متعددی است امثال ایشان را کم داشته و داریم.»
وی در ادامه افزود: «این ویژگیهای آیتالله شاهرودی باعث شده بود که هر زمانی با ایشان درباره مسائل بینالمللی صحبت میکردیم،از اخبار به درستی و به خوبی مطلع بودند و نسبت به دنیای اسلام و نظریهپردازانی که در دنیای اسلام بودند، نظر داشتند؛ آخرین اخبار آنها را داشتند، با نظرات آنها از اقوام و ملیتهای مختلف آشنا بودند و درمورد آنها بحث دقیق و عمیقی میکردند.»
کدخدایی درخصوص احکام فقهی آیتالله شاهرودی گفت:« زمانی که قانون مجازات اسلامی اصلاح میشد در اواخر دوره ایشان در قوه قضائیه بود. مرحوم شاهرودی گروهی را تعیین و با نظرات جدید، قانون مجازات را تنظیم کردند. آن زمان اختلافنظر در برخی آقایان بود و نظرات جدید را نمیپذیرفتند. اگر امروز به آن سابقه برگردیم و قانون مجازات اسلامی که برخی از نظرات ایشان هم که در آن لحاظ شد را ملاحظه کنیم، قطعا در جایجای قانون مجازات میبینیم که با نظرات جدیدی مسائل پیگیری شده است.»
عضو شورای نگهبان در بیان خاطراتی از اقدامات آیتالله هاشمیشاهرودی افزود: «یکی از یادگاریهای ایشان در قوه قضائیه همین شوراهای حلاختلافی است که خارج از قوه قضائیه با سبک غیرقضایی شکل گرفت. این ایده را ایشان داشتند که ایده جدیدی بود. شوراهای حلاختلاف در زمان ایشان شکل گرفت و توانست به دستگاه قضایی و بحث کاهش پروندههای قضایی کمک مهم و قابلتوجهی کند.»
وی درخصوص علاقه آیتالله شاهرودی به امام خمینی(ره) هم گفت: «یک نکتهای را که باید بیان کنم و آن اینکه ایشان خیلی علاقهمند به حضرت امام(ره) و از مکتب ایشان بسیار آموخته بودند. هر جا صحبتی میشد اشاراتی به نظرات حضرت امام(ره) و به آن رویکرد کلان ایشان نسبت به حکومت نظر داشتند. آیتالله شاهرودی از جمله شاگردان حضرت امام(ره) در پیریزی حکومت اسلامی بودند و نقش موثری داشتند و در جایجای زمان و مکانی که لازم بود به میدان آمدند و به این شجره طیبه، نظام مقدس جمهوری اسلامی کمک کردند. آن نگاه حکومتی و نگاهی که ما برای اسلام نیازمند سازوکار سیاسی و نظام سیاسی هستیم را آقای شاهرودی و دیگران از امام(ره) گرفته بودند.»