به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شورای نگهبان، دکتر عباسعلی کدخدایی رئیس پژوهشکده و سخنگوی شورای نگهبان عصر امروز (چهارشنبه، 12 خرداد 1400) در سلسله نشستهای تحلیلی، گفتمانی « رَه بَر» با موضوع «تحلیل بیانات حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای مدظلهالعالی در باب انتخابات و شورای نگهبان» که به صورت مجازی برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره معمار کبیر انقلاب اسلامی و شهدای قیام 15 خرداد، گفت: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با هدایتها و رهنمودهای حضرت امام (ره) و با مجاهدتها، تلاشها و کوششهای بزرگانی همچون شهید دکتر بهشتی تدوین شد، در واقع یک متن بسیار مؤثری است که نقشه راه آینده کشور، ساختارها، روشها و مبانی فکری نظام جمهوری اسلامی ایران را تبیین کرد.
وی با اشاره به اینکه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مباحث دینی تدوین شده و در مسیر اجرا قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: نکتهای که در قانون اساسی ما خیلی برجسته است، بحث جایگاه نهادهای عالی نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ اگرچه بعضی از نهادها و ساختارهای نظام جمهوری اسلامی ایران از جهت شکلی با نهادهای سایر نظامهای سیاسی مشابهتهایی دارد، اما این نهادها یا از جهت محتوا و یا ساختار متفاوت بوده و یا اصلاً چنین ساختاری را ندارند.
دکتر کدخدایی افزود: اولین این نهادها، نهاد ولایت فقیه است که با استفاده از آموزههای اسلامی و نظریه ولایت فقیه که حضرت امام (ره) قبل از انقلاب آن را پردازش و بعد از انقلاب هم به اجرا درآوردند، از نهادهای ویژهای است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد و طبیعتاً چنین نهادی در قانون اساسی سایر کشورها و دیگر نظامها وجود ندارد که البته گاهی اوقات نهاد ولایت فقیه را به اشتباه با برخی از نهادهای دیگر در سایر نظامهای سیاسی مقایسه میکنند که این تشبیه خیلی دقیق نیست.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: نهادی مثل شورای نگهبان ممکن است از جهت ساختاری با برخی از نظامهای سیاسی مقایسه شود، اما در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان با ویژگی خاص خود شکل گرفته است که هم تجربه مشروطیت (اصل طراز) را داشته و هم آموزههای دینی در این جهت مؤثر بوده و هم شاید در برخی از جهات تجربه برخی از کشورهای دیگر در شکلگیری آن مؤثر بوده است.
وی ادامه داد: شورای نگهبان پاسدار احکام اسلامی و همچنین قانون اساسی است که از این جهت میتواند نهادی باشد که باید نگاه ویژه و خاصی به آن وجود داشته باشد.
دکتر کدخدایی تأکید کرد: بر اساس اصل چهارم قانون اساسی، کلیه احکام و مقررات و قوانین باید با اصول و قواعد احکام اسلامی منطبق باشند و راه آن را هم مشخص کرده که فقهای شورای نگهبان هستند و این مسأله امری است الزامی که در قانون اساسی به آن تأکید شده، نه مانند کشور پاکستان که امری مشورتی است.
وی با بیان اینکه شورای نگهبان به عنوان یک نهاد عالی که حافظ اسلامیت و جمهوریت نظام است و از قانون اساسی نیز پاسداری میکند، افزود: این نهاد دارای جایگاه عالی و رفیعی است؛ چنانچه از همان ابتدای انقلاب، فرمایشات حضرت امام (ره) را ملاحظه میکنیم، میبینیم از جایگاه این نهاد چه حمایتهایی کرده و چه توجهاتی به این نهاد داشتهاند و به وارد کنندگان هجمه به این نهاد نیز نهیبهایی را زدهاند.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: بعد از حضرت امام (ره)، همین مسیر از سوی مقام معظم رهبری ادامه پیدا کرد؛ اگر فرمایشات رهبر انقلاب را در سالهای متمادی ملاحظه کنید، میبینید در همهجا حمایت از جایگاه شورای نگهبان و از اهدافی که این نهاد طبق قانون اساسی داشته، وجود دارد.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه یکی از نکاتی را که حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری همیشه مدنظر داشته و در فرمایشات خود به آنها اشاره فرمودند، حمایت از شورای نگهبان در مقابل هجمهها بوده است، افزود: امامین انقلاب اسلامی همیشه در فرمایشات خود به این مورد اشاره داشتهاند که چون دشمنان از عملکرد نهادهای مؤثر و عالی نظام ناراحت هستند، به این نهادها هجمه وارد میکنند؛ و متأسفانه برخی از دوستان ناآگاه در داخل هم با دشمن همراهی میکنند، و این همراهی همیشه مورد اعتراض مقام معظم رهبری بوده و حضرت امام (ره) نیز از این موضوع گلایه داشتهاند.
وی تصریح کرد: شورای نگهبان مانع از انحراف نظام اسلامی از مسیر اصلی است و سدی در مقابل کجرویها از اصول و قواعد اسلامی و قانون اساسی است.
سخنگوی شورای نگهبان با تأکید بر اینکه حراست از نظام اسلامی بر عهده شورای نگهبان است، افزود: نباید اقتدار و حرمت شورای نگهبان شکسته شود، چرا که شورای نگهبان به عنوان امین، مرجع و تضمینکننده راه درست نظام جمهوری اسلامی است و باید اقتدار و حرمت این نهاد حفظ شود تا نگذارد انحرافی در مسیر انقلاب اسلامی شکل بگیرد.
دکتر کدخدایی با اشاره به اینکه ساختارهای نظام و اعتبار نهادهای انقلابی نباید دستخوش تغییرات قرار گیرند، افزود: حتی در کشوری مانند امریکا نیز در مقوله انتخابات که اختلافنظرهای زیادی وجود دارد، دیوانعالی ورود میکند و روشهایی که در آن کشور است، به زودی و به راحتی تغییر نمیکند.
وی خاطرنشان کرد: نهادها یا ساختارهایی که به موجب قانون اساسی ایجاد شدهاند، نمیتوانند هر روز تغییر مسیر یا تغییر ساختار بدهند؛ چرا که به ضرر انسجام و استحکام آن نظام سیاسی خواهد بود.
دکتر کدخدایی سپس به مرور فرمایشات هفتهی گذشته رهبر انقلاب در سالروز تشکیل مجلس شورای اسلامی پرداخت و گفت: فرمایشات معظمله چند بخش دارد که بخشی از آن مربوط به حمایتهایی است که در سالهای گذشته نیز در خصوص شورای نگهبان اظهار داشتهاند.
وی افزود: رهبر انقلاب در بخشی از فرمایشات فرمودند مخالفت با اصل شورای نگهبان غیرقابل قبول است؛ وی حتی فرمودند اگر میخواهند از شورای نگهبان انتقام بگیرند، خدا باید جواب آنها را بدهد.
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه به تفاوت انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری پرداخت و گفت: یک تفاوت اساسی که رهبر انقلاب نیز حکیمانه به آن اشاره فرمودند و ما نیز از ایشان تشکر میکنیم، موضوع احراز صلاحیتها بود؛ یعنی ما باید کاندیدای ریاست جمهوری را احراز صلاحیت کنیم و آن را به شکل رسمی به وزارت کشور اعلام کنیم.
دکتر کدخدایی خاطرنشان کرد: ما در شورای نگهبان همواره اعلام کردهایم که انتخابات مجلس و یا حتی خبرگان رهبری، با انتخابات ریاست جمهوری تفاوت اساسی دارد؛ در انتخابات ریاست جمهوری، فقط بحث احراز صلاحیت مطرح است یعنی کسانی که ثبت نام میکنند باید صلاحیتشان احراز شود نه اینکه تشخیص داده شود صلاحیت ندارند.
وی افزود: در قانون انتخاباتهای مجلس و خبرگان رهبری، ردصلاحیت و احراز صلاحیت وجود دارد و بالطبع شکایت به رد صلاحیت نیز وجود دارد؛ لیکن در ریاست جمهوری چون رد صلاحیت نداریم، قانون در این خصوص ساکت است.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند عدم احراز صلاحیت برخی افراد به معنی بیصلاحیتی آنان نیست بلکه به این معنا است که شورای نگهبان با توجه به گزارشها، امکانات و آشناییهای خود نتوانسته صلاحیت آن فرد را تشخیص دهد، اگر چه ممکن است آن فرد صلاحیت بالایی هم داشته باشد. بنابراین عدم احراز لزوماً به معنای رد صلاحیت نیست.
دکتر کدخدایی در ادامه، نامزدها را به واقعبینی و شناخت منابع و توانایی کشور فراخواند و گفت: نامزدها باید ظرفیتهای اقتصادی و اجتماعی را کاملاً بشناسند و اظهاراتی غیر واقعگرایانه بیان نکنند.
وی افزود: افرادی که احراز صلاحیت شدهاند، توانمندیها و برنامههای خودشان را به مردم بگویند. رهبر انقلاب حتی فرمودهاند که سخنان فریبنده بیان نکنند و برنامههایی که قابلیت اجرایی ندارد، به مردم وعده ندهند؛ اینکه برخی میگویند ظرف چند ماه و یا یک سال مشکلات را رفع میکنند ناشی از عدم شناخت مسائل کشور است.
سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: گاهی اوقات نامزدها یا نمایندگان که نزد ما میآیند به ایشان گفتهام شما طوری برنامهریزی کنید که در یک دوره چهارساله که حضور دارید یک یا دو برنامه اساسی و کلان در کشور را بتوانید حل کنید، سایر مسائل را باید روزمره انجام بدهید و اگر بگویید که در چهار سال تمام مشکلات کشور را حل میکنیم، معلوم میشود که شناخت شما، شناخت دقیقی نیست و یا دارید غیرواقعبینانه صحبت میکنید.
عضو حقوقدان شورای نگهبان گفت: اختیارات رئیس جمهور بسیار موسع است و نیازی به توسعه اختیارات نیست؛ ما در پژوهشکده شورای نگهبان اختیارات ریاست جمهوری را بررسی کردیم؛ طبق قانون اساسی رئیس جمهور اختیارات فراوانی دارد و در خیلی از مسائل مبسوط الید است و اگر از این اختیارات به خوبی استفاده کنند اصلاً فرصت به این نمیرسد که بخواهند بروند در جای دیگر، توسعه اختیار دیگری داشته باشند.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با تأکید بر اهمیت حضور مردم و تشویق مردم به مشارکت در انتخابات گفت: حضور مردم پای صندوقهای رأی و مشارکت مردم، برای همهی نظامهای سیاسی مهم است و اینطور نیست که یک نظام سیاسی بگوید برای من مشارکت مهم نیست؛ برای نظام اسلامی هم مشارکت مهم است.
دکتر کدخدایی افزود: اصولاً نظامی که حضرت امام(ره) شکل دادند، با اتکای به همین مردم بوده است و مردم نظام اسلامی را متعلق به خود دانسته و همیشه در صحنه بودهاند.
سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: فردی که صلاحیتش چه درست چه نادرست احراز نشده و بنا به ناراحتی از شورای نگهبان طوری تبلیغ کند که مردم را از مشارکت در انتخابات باز دارد، مرتکب گناهی نابخشودنی شده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان افزود: نمیتوان قبول کرد فردی که علاقمند به نظام باشد و بخواهد در عرصه نظام اسلامی فعالیت کند، و الان که فرصتش فراهم نمیشود و صلاحیتش احراز نمیشود بگوید من دیگر رأی نمیدهم و به نوعی غیرمستقیم مردم را تحریک کند که در انتخابات شرکت نکنند.
دکتر کدخدایی با بیان اینکه عدهای اگر برای عدم مشارکت تبلیغ کنند، رهبر انقلاب فرمودند که اینها دلسوز نیستند، افزود: اگر هر ناراحتیای از دستگاههای مختلف داریم، مردم را نباید از حضور پای صندوق رأی ناامید کنیم بلکه باید مردم را به استفاده از حق تعیین سرنوشت تشویق کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان در پایان با تأکید بر اینکه انتخابات متعلق به ملت شریف ایران اسلامی و شهدایی است که با پایداری خود این نظام اسلامی را سر پا نگه داشتهاند، گفت: مهمترین سلاحی که ما در مقابل دشمن داریم، همین حضور و مشارکت مردم در انتخابات است.
انتهای پیام/